Η ομάδα του 2018 του Εργαστηρίου Δημιουργικής Γραφής και Αυτογνωσίας των Εκδόσεων Ραδάμανθυς, ολοκλήρωσε έναν από τους κύκλους δραστηριοτήτων της με μία «α΄σκηση» γύρω από την ταινία «Αναπαράσταση», του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Άνθρωποι της τέχνης, όπως ο Αγγελόπουλος δεν «φεύγουν» ποτέ από κοντά μας. Θέλουμε να τον φέρνουμε κοντά μας, αξιοποιώντας το έργο του μέσα από ζωντανές δράσεις, έτσι που πολλοί ακόμη άνθρωποι να το γνωρίσουν και να συνομιλήσουν με τις δημιουργίες του, έτσι που ακόμη περισσότεροι άνθρωποι να προβληματιστούν, να μπολιαστούν, να προβληματιστούν, να γονιμοποιήσουν ιδέες και προβληματισμούς, δίνοντας ώθηση στον τροχό της δικής τους δημιουργικότητας. Σε αυτό το πλαίσιο, το 2018 αλλά και το 2019, πραγματοποιήσαμε στο Εργαστήρι μια σειρά από βιωματικές ασκήσεις με θέμα την «Αναπαράσταση» και καταλήξαμε στην επιλογή ρόλων από τα μέλη της ομάδας, με βάσει τα πρόσωπα του έργου, δίνοντας φωνή στους πρωταγωνιστές της ιστορίας, μισό αιώνα μετά.
Ο ΜΕΤΑΝΑΣΤΗΣ
Σήμερα θα τους δω ξανά. Έχουν περάσει πέντε χρόνια από την τελευταία φορά που τους συνάντησα. Τα παιδία τότε ήταν νεογέννητά, θυμάμαι τα πρόσωπά τους αμυδρά, το κλάμα τους. Όταν έφυγα έκλεισα γρήγορα πίσω μου την πόρτα, την έσπρωξα με δύναμη, σα να σφραγίζω μια ολόκληρη ζωή, να μη με παρασύρει η δίνη της και γυρίσω πίσω. Το ήξερα καλά, το ένιωθα, ένα βήμα αν άφηνα τον εαυτό να κάνει προς τα πίσω, δε θα έφευγα ποτέ ξανά.
Κι εκείνη; Εκείνη;΄ Δε θυμάμαι αν την αγάπησα, νομίζω πως ναι κι όμως ήταν ένας γάμος στα γρήγορα κι ύστερα τα παιδία, οι στερήσεις, η φτώχεια, ο ξεριζωμός. Τι νόημα έχει η αγάπη όταν συνθλίβεσαι από την ανέχεια, όταν πρέπει ξαφνικά να ταΐσεις τόσα στόματα;
Χαίρομαι που θα τους ξαναδώ και φοβάμαι μαζί. Ένας αλλόκοτος φόβος από τότε που πήρα το αεροπλάνο της επιστροφής από τη Γερμανία. Μεταφράζω αυτό το φόβο σε αγωνία και δε μου αρκεί, δεν πρόκειται για αγωνία, ούτε για αμηχανία κάτι άλλο, κάτι βαθύτερο είναι αυτό που με…σκοτώνει! Γιατί άραγε να χρησιμοποιώ αυτή τη λέξη. Μου είναι αδιανόητο να θεωρήσω τα συγγενικά μου πρόσωπα ως απειλή. Μπορεί η συγγένεια να είναι απειλή; Και για ποιο λόγο;
Επιστρέφω με μια βαλίτσα. Τα υπάρχοντά μου εν κινήσει και η ζωή μου πλέον εν κινήσει. Τούτοι οι άνθρωποι που συναντώ, οι συνεπιβάτες μου στο τρένο για τα Γιάννενα αισθάνομαι να διαφέρουν από μένα, τα ρούχα τους διαφορετικά από τα δικά μου, ο αέρας τους, η ζωή τους τόσο αλλιώτικη από αυτή που συνήθισα στη δεύτερη πατρίδα μου, τη Γερμανία. Βλέπω γύρω μου πρόσωπα αδιάφορα, ανθρώπους τσακισμένους από την κούραση και τα χτυπήματα της ζωής. Όπως τους άφησα, έτσι τους βρίσκω ξανά όμοιους και απαράλλαχτους σαν να μην έχει μεσολαβήσει, ούτε μια μέρα, ούτε μια ώρα από τότε που έφυγα.
Τι θα συναντήσω άραγε στο τέλος του ταξιδιού μου;
Κοιτάζω από το παράθυρο του τρένου, που μόλις ξεκίνησε, τα περίχωρα της Αττικής. Μια τάση για άτακτη ανοικοδόμηση, με εμφανή όμως τα σημάδια του πολέμου και του αλληλοσπαραγμού, του εμφυλίου. Αραιά σπίτια, κάποια σκόρπια αυτοκίνητα και εργάτες που ξεκινούν για τις δουλειές τους. Οι περισσότεροι από αυτούς μετανάστες όπως ήμουν και εγώ με τη διαφορά ότι εκείνοι έχουν μεταναστεύσει μέσα στον ίδιο τους τον τόπο, εγκατέλειψαν τα χωρία τους, τις εστίες τους για ανεύρεση εργασίας στην πόλη. Μετανάστης στη Γερμανία, μετανάστης στο εσωτερικό, τι σημασία έχει; Πάντα κάποιον αφήνεις πίσω σου, αυτό έχει σημασία. Άνθρωποι εγκλωβισμένοι στον αγώνα της επιβίωσης, σε αυτό το ατέρμονο παιχνίδι της ύλης, που φέρει μέσα του μαζί τη ζωή και το θάνατο.
Μου έρχεται ξανά στο μυαλό του το πρόσωπο της γυναίκας μου, θυμάμαι αμυδρά τις γωνίες του και το σε άλλα σημεία λείο και σε άλλα σημεία ρυτιδωμένο μέτωπο. Σα να εγκλωβίζει τον πόνο, που υπάρχει υποδόρια, όπως τα υπόγεια ρεύματα κάτω από την ήρεμη επιφάνεια του νερού.
Ναι, το ομολογώ, φοβάμαι πολύ να τη συναντήσω, χωρίς να γνωρίζω μέσα μου ξεκάθαρα το γιατί.
Αργυρώ Λουλαδάκη
Ιανουάριος 2018
ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΡΑΔΑΜΑΝΘΥΣ
ΓΥΝΑΙΚΑ – 17 Κείμενα με προορισμό το θέατρο και αφετηρία τη Μουσική
Δείτε ΕΔΩ για παραγγελίες του βιβλίου
Γράφουν:
Νεκταρία Αθανασάκη – Ελευθερία Αποστολάκη – Ειρήνη Βοζινάκη – Ζαφειρία Γαβαλάκη – Μαρία Δασκαλάκη – Βαλεντίνα Καλογερή – Άννα Λειψάκη – Αργυρώ Λουλαδάκη – Βασιλική Λυραντζάκη – Αγγελική Μπεμπλιδάκη – Κώστας Μπουζάκης – Σμαράγδη Νικολακάκη – Χρυσάφω Παπαδάκη – Μαρία Φραγκάκη – Κωνσταντίνα Χαριτάκη – Μανόλης Χατζηπαναγιώτου – Άννα Χαχοπούλου
«Οι παραστάσεις της ζωής αποτελούν πάντα το έδαφος από το οποίο η λογοτεχνία αντλεί τα ουσιαστικά συστατικά της διατροφής της. Τα στοιχεία της ποίησης: το μοτίβο, η πλοκή, οι χαρακτήρες και η δράση είναι μετασχηματισμοί των παραστάσεων της ζωής. Αισθανόμαστε αμέσως τη διαφορά μεταξύ των ηρώων που έχουν φτιαχτεί από σκηνικά υλικά, χαρτόνια και πούλιες—όσο κι αν φεγγοβολά η αρματωσιά τους—και των ηρώων που έχουν βγει από την πραγματικότητα». Wilhelm Dilthey, «Ποιητική»
Τα κείμενα της έκδοσης προέκυψαν μέσα από μία σειρά αλληλεπιδράσεων στο πλαίσιο του Εργαστηρίου Δημιουργικής Γραφής & Αυτογνωσίας των Εκδόσεων Ραδάμανθυς, στα τμήματα των Χανίων το 2018, με συντονιστή τον Χρήστο Τσαντή. Με τυχαία επιλογή, οι συμμετέχοντες εργάστηκαν πάνω σε κάποια μουσικά μοτίβα και τραγούδια, τα οποία προσεγγίζουν με διαφοροποιημένο τρόπο το θέμα «Γυναίκα», καλύπτοντας ορισμένες μονάχα απ’ τις αναρίθμητες φιγούρες της μέσα στους χρόνους και στις εποχές. Αφού πρώτα άκουσαν τα τραγούδια και επέτρεψαν στον εαυτό τους να επικοινωνήσει με το στίχο και τη μουσική – άλλοτε αποφεύγοντας κι άλλοτε αξιοποιώντας το ιστορικό πλαίσιο και τις συνθήκες μέσα στις οποίες γράφτηκε το καθένα από αυτά – έδωσαν σχήμα, λόγια και μορφή στο πρόσωπο της γυναίκας που αναδύθηκε από το πεντάγραμμο της δικής τους ψυχής.
Το δραματουργικό εργαστήρι της καρδιάς τους, μας χαρίζει εξαιρετικές, πρωτότυπες δημιουργίες, και μας δίνει τη δυνατότητα να δούμε στην πράξη τη δύναμη που έχει η δημιουργική φαντασία και η αλληλεπίδραση στο πλαίσιο της ομάδας. Την πηγή αυτή που ανοίγει, σαν παράθυρο αγνάντια στη θάλασσα, και ξεχειλίζει με μελωδίες και νέες συνθέσεις. Τα γραπτά μετασχηματίστηκαν ξανά, καθώς στο πλαίσιο του Εργαστηρίου, σκηνοθετήσαμε και παίξαμε τα κείμενα, αντιμετωπίζοντας στερεότυπα και φορμαλισμούς που, πολλές φορές, μας εμποδίζουν να έρθουμε σε επικοινωνία με τον ίδιο μας τον εαυτό, με τον πιο κοντινό μας γνωστό-άγνωστο…
ΡΑΔΑΜΑΝΘΥΣ 