Η αντιμετώπιση της Ελλάδας από τη Δύση κατά τον Δέκατο Έβδομο αιώνα, Κωνσταντίνος Σάθας[1]
Από το βιβλίο: Χρήστος Τσαντής – Το Ελληνικό Ζήτημα και οι Μεγάλες Δυνάμεις πριν και μετά το 1821
Η αντιμετώπιση της Ελλάδας κατά τον δέκατο έβδομο αιώνα από τη Δύση δεν είναι απαλλαγμένη από δυσμενή προκατάληψη· γιατί είχε αναπτυχθεί κατά την εποχή αυτή εμπαθέστατος φανατισμός από τη ρωμαϊκή εκκλησία, που προσπαθούσε με κάθε τρόπο να εκλατινίσει την Ελλάδα: απόστολοι της προπαγάνδας και, το λυπηρότερο, Έλληνες εξωμότες διέτρεχαν τη χώρα των σχισματικών, όπως αποκαλούνταν οι Έλληνες, για να ψαρέψουν ψυχές. Διοχέτευαν το δηλητήριο της μοχθηρίας τους σε ελεεινά συγγράμματα, διακηρύσσοντας στο όνομα του πάπα ότι η Ελλάδα δεν ασπάζεται το σανδάλι του αυτοαποκαλούμενου αντιπροσώπου του Χριστού…
[…] Ο Γάλλος περιηγητής Κορνέιγ Λεμπρούν[2] επιτίθεται με φανατισμό κατά των Ελλήνων που δεν αναγνωρίζουν τον πάπα. «Μεταξύ των Ελλήνων», λέει, «δεν υπάρχει πια το ελάχιστο ίχνος από τη δύναμη εκείνη του πνεύματος και από τις ωραίες επιστήμες που άλλοτε τους ανέδειξαν τόσο επιφανείς. Επικρατεί πρωτοφανής αμάθεια εκεί όπου άλλοτε ανθούσε η σοφία. Πρέπει όμως να πούμε, για να τους δικαιολογήσουμε, ότι η τυραννία κάτω από την οποία στενάζουν έχει σβήσει τη φλόγα του πνεύματός τους, και κάθε άλλο έθνος στον κόσμο που θα υποβάλλονταν στην οθωμανική καταπίεση τόσο έντονα όπως οι Έλληνες, θα έχανε όλη τη λάμψη του»[3].
Στα τέλη του δέκατου έβδομου αιώνα οι Γάλλοι περιηγητές Μιραμπάλ και Λακρουά επαναλαμβάνουν τις ίδιες δυσμενείς κρίσεις για την Ελλάδα. Ο πρώτος λέει, μαζί με άλλα: «Η αρχαία ιστορία της Ελλάδας έχει αφήσει μέσα μου μια ιδέα μεγαλείου, που όμως ξαφνικά καταστράφηκε στη θέα της σημερινής κατάστασης των Ελλήνων. Παρατηρείται ακόμα στους Έλληνες κάποια ζωηρότητα πνεύματος, που την οφείλουν στη λεπτότητα του αέρα που αναπνέουν, αλλά δυστυχώς καλλιέργησαν τόσο κακά αυτό το πνεύμα, ώστε όλοι ζουν σε μεγάλη αμάθεια. Κανένα ίχνος των επιστημών και των τεχνών που άλλοτε ανθούσαν σ’ αυτή τη χώρα δεν συναντιέται σήμερα σ’ αυτούς».[4]
Πιο λυσσασμένα κατά των Ελλήνων επιτίθεται ο Λακρουά, γραμματέας της γαλλικής πρεσβείας στην Κωνσταντινούπολη: «Οι Έλληνες δεν πιστεύουν την εκπόρευση του Αγίου Πνεύματος από τον Υιό, έτσι και αυτό, που δίνει το φως, έπαψε πια να τους φωτίζει… Όσο η ελληνική εκκλησία αναγνώριζε τον πάπα ως αρχηγό της διατηρούνταν ανθηρή, λαμποβόλα και αμόλυντη νύφη. Από τότε όμως που αποσπάστηκε από τον καθολικισμό και τα τέκνα της επαναστάτησαν και βλαστήμησαν τον αρχηγό, έμεινε δύσμορφη, καταφρονεμένη, ατιμασμένη, καθώς έχασε το μεγαλείο και την προηγούμενη λαμπρότητα»…[5]
[…] Ένας Γάλλος περιηγητής που επισκέφθηκε την Ελλάδα κατά τη διάρκεια του πολέμου στην Κρήτη, εκφράζεται ως εξής: «Οι Έλληνες ούτε πιστεύουν ούτε εύχονται να νικήσουν οι Τούρκοι στον πόλεμο της Κρήτης. Αν και δεν αγαπούν την κυριαρχία των Λατίνων ηγεμόνων, η οποία μέρα με τη μέρα γίνεται όλο και πιο απεχθής εξαιτίας των καταπιέσεων στο Αιγαίο, με όλη τους την ψυχή όμως επιθυμούν να περιοριστεί η δύναμη των Οθωμανών. Τρέφουν δε την κρυφή ελπίδα ότι κάποτε θα φανερωθεί ένας Έλληνας αρχηγός αντάξιος μιμητής των αρχαίων, για να τους απελευθερώσει από την τυραννία των Τούρκων, και εύχονται ώστε τα γεγονότα να οδηγηθούν γρήγορα σε μια τέτοια επανάσταση. Η τέτοια αναγέννηση ελπίζουν ότι θα διευκολυνόταν και με τη βοήθεια του ομόθρησκου τσάρου της Μόσχας, που τον αγαπούν με ανήκουστη τρυφερότητα»….[6]
[…] Οι Έλληνες είχαν γίνει πολλές φορές θύματα της ευπιστίας τους προς τους Φράγκους, κι έτσι, ύστερα από αλλεπάλληλα πικρά τέτοια χτυπήματα, αναγκάστηκαν να απαρνηθούν τις χιμαιρικές τους ιδέες ότι οι Δυτικοί θα τους απελευθερώσουν και να στρέψουν πια τα μάτια τους στην ομόθρησκη Ρωσία. Οι συμπάθειες των Ελλήνων προς αυτή τη Δύναμη εκδηλώθηκαν αρχικά από τότε που ο Ζουάν ο Αυστριακός τους είχε εγκαταλείψει ελεεινά και συνέχισαν να αναπτύσσονται στα επόμενα χρόνια και ιδίως ύστερα από την κατάκτηση της Πελοποννήσου από τους Ενετούς.[7]
[1] Κ. Σάθας, 1995, «Ιστορία της τουρκοκρατούμενης Ελλάδας – Ιστορία των Ελλήνων από την Άλωση ως το 1821», (Α΄ έκδοση 1869), μεταγραφή στην απλή νεοελληνική και επιμέλεια: Κ. Ι. Τσαούσης. Αθήνα, Λιβάνης.
[2] Ο Cornelius le Brun (1652-1726/7), Ολλανδός ταξιδιώτης και ζωγράφος. Ο Le Brun περιηγήθηκε στη Σμύρνη, στην Κωνσταντινούπολη, στον Βόσπορο, στη Ρόδο, στην Τύρο, στην Αλεξάνδρεια, στη Βηθλεέμ, στην Ιερουσαλήμ, στο Χαλέπι, στην Παλμύρα και αλλού.
[3] Lebrun, Voyage au Levant, Παρίσι, 1714, σελ. 96, 152.
[4] Mirabal, Voyage d’ Italie et de Grèce. Παρίσι, 1698, σελ. 5.
[5] Etat present des nations et Eglises Grecque, Armenienne, maronite, en Turquie, par le sieul Dela Croix, Παρίσι, 1741, σ. 12.
[6] Guilletière, Lacèdemone Ancienne et Nouvelle. Παρίσι, 1676. Τόμ. ΙΙ, σ. 580
[7] Οι Ενετοί κατέλαβαν την Πελοπόννησο 1688 και την κράτησαν ως το 1715. Παλιότερα, βέβαια, οι Φράγκοι της Δ΄ Σταυροφορίας είχαν αλώσει για πρώτη φορά στην ιστορία την Κωνσταντινούπολη.
ΚΑΙ ΟΙ ΜΕΓΑΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ
ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΟ 1821
Μια αποκαλυπτική περιήγηση μέσα από ιστορικές πηγές, διπλωματικά έγγραφα και ντοκουμέντα, στα χρόνια πριν και μετά την Επανάσταση του 1821. Ο αναγνώστης μπορεί να βγάλει μόνος του τα συμπεράσματά του, καθώς περπατά στα βήματα του Ρήγα, διαβάζοντας αποσπάσματα της αλληλογραφίας αυτοκρατόρων και διπλωματών των Μεγάλων Δυνάμεων, έγγραφα, κείμενα και άλλες πηγές σχετικά με το Ελληνικό Ζήτημα… Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν τα κείμενα του Βολταίρου, του Ναπολέοντα, της Μεγάλης Αικατερίνης, του αυτοκράτορα της Ρωσίας Ιωσήφ Β΄, του Γάλλου περιηγητή Cornelius le Brun, του Τσάρου Αλέξανδρου του Α΄, του Βαρόνος Thugut, επιτετραμμένου της Αυστρίας στην οθωμανική Πύλη, του William Eton, Πρόξενου της Μ. Βρετανίας στη Ρωσία και την Τουρκία, του Felix Beaujour, διπλωμάτη και συγγραφέα, του Βαρόνου Rathkeal, πρεσβευτή της Αυστρίας στην Κωνσταντινούπολη, του Γάλλου Διοικητή της Λευκάδας Royer, του Ρώσου υποναύρχου Ουσακώφ, των K. Marx και F. Engels, του Φρειδερίκου Τιρς, του λόρδου Στράνγκφορντ, πρεσβευτή της Μεγάλης Βρετανίας στην Κωνσταντινούπολη, του Λόρδου Palmerston, του Ναύαρχου Codrington, του λόρδου John Russell , πρωθυπουργού και υπουργού εξωτερικών της Μ. Βρετανίας, του Ρήγα Φεραίου, του Χριστόφορου Περραιβού, συναγωνιστή του Ρήγα, του Φωτάκου, του Αδαμάντιου Κοραή, υπασπιστή του Θ. Κολοκοτρώνη, του Κ. Σαθά, του Νίκου Πολίτη, του Σπυρίδωνα Τρικούπη, του Φοίβου Γρηγοριάδη, του Γιώργη Λαμπρινού, του Γ. Κορδάτου και άλλων.
Διαβάστε περισσότερα: https://ekdoseis-radamanthys.webnode.gr/products/christos-tsantis-to-elliniko-zitima-kai-oi-megales-dynameis-prin-kai-meta-to-1821/
ΡΑΔΑΜΑΝΘΥΣ 