Γράφει ο Φώτης Ποντικάκης
Μπροστά σε ένα νέο περιβαλλοντικό έγκλημα…
«Όσο συνεχίζεται η καταστροφή της φύσης κι ιδίως των τροπικών δασών και δεν αναχαιτίζεται η κλιματική κρίση, τόσο περισσότερες νέες ασθένειες και πανδημίες θα μας περιμένουν. Για να υπενθυμίσουν ότι ο άνθρωπος δεν είναι το κυρίαρχο είδος πάνω στον πλανήτη, ότι η οικονομία δεν μπορεί να είναι πάνω από τα φυσικά όρια, ότι πρώτη προτεραιότητά μας είναι η επιβίωσή μας, και για να γίνει αυτό, πρέπει να υπάρχει σεβασμός στη φύση, στα τροπικά δάση, στη βιοποικιλότητα».
H πανδημία που πλήττει όλον τον πλανήτη με αναρίθμητα θύματα κλείνοντας κυριολεκτικά στα σπίτια τους για 2 μήνες εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους, δημιουργώντας παράλληλα μια τεράστια οικονομική καταστροφή, είχε σαν αιτία της την καταστροφή του περιβάλλοντος. Εν τούτοις, η ελληνική κυβέρνηση δείχνει να μη διδάχτηκε τίποτε, ψηφίζοντας εν μέσω πανδημίας ένα καταστροφικό για τη φύση νομοσχέδιο.
Έχει γίνει ήδη γνωστό από τους επιστήμονες ότι ο διαβόητος κορονοϊός που προκάλεσε την πανδημία έχει προέλθει από νυχτερίδες κι έφτασε στον άνθρωπο πιθανότατα μέσα από τις υπαίθριες λαϊκές αγορές άγριων ζώων, νεκρών και ζωντανών στη Γουχάν της Κίνας, όπου πωλούνται μεταξύ άλλων, νυχτερίδες, φίδια και άλλα άγρια ζώα για τροφή. Αυτό που απλά συζητάνε ακόμη, είναι με ποιον ακριβώς τρόπο έφτασε στον άνθρωπο ο ιός, αν ήταν απευθείας από την κατανάλωση νυχτερίδων ή αν ήταν από κατανάλωση της μοσχογαλής ή αλλιώς. Σε κάθε περίπτωση, έχουμε μια καταστροφική για τη φύση και την βιοποικιλότητα ανθρώπινη πρακτική που είναι αυτές οι υπαίθριες αγορές στην Κίνα και η κατανάλωση άγριων ειδών ζώων για διατροφή ή άλλες χρήσεις. Και δεν ήταν η πρώτη φορά: Και προηγούμενες επιδημίες όπως αυτή του Έμπολα ή άλλες έχουν προέλθει από την καταστροφή της φύσης, ιδίως από την καταστροφή των τροπικών δασών για εξορύξεις, ξυλεία ή για αντικατάστασή τους με γεωργικές εκμεταλλεύσεις ή βοσκοτόπια για αγελάδες που προορίζονται να γίνουν χάμπουργκερ στη βιομηχανία φαστ φουντ η οποία φημίζεται για την ωφέλειά της στην ανθρώπινη υγεία! Η καταστροφή των τροπικών δασών οδηγεί άγρια είδη πχ τις νυχτερίδες να έρθουν σε επαφή με τον άνθρωπο, σε μια περίπτωση για παράδειγμα μέσω κοντινής κτηνοτροφικής μονάδας. Κι έτσι έρχονται σε μας άγνωστοι ιοί κι επιδημίες, που με την παγκοσμιοποίηση της οικονομίας και την συχνή μετακίνηση ανθρώπων από το ένα μέρος του πλανήτη σε άλλο, μετατρέπονται σε πανδημίες.
Όσο συνεχίζεται η καταστροφή της φύσης κι ιδίως των τροπικών δασών και δεν αναχαιτίζεται η κλιματική κρίση, τόσο περισσότερες νέες ασθένειες και πανδημίες θα μας περιμένουν. Για να υπενθυμίσουν ότι ο άνθρωπος δεν είναι το κυρίαρχο είδος πάνω στον πλανήτη, ότι η οικονομία δεν μπορεί να είναι πάνω από τα φυσικά όρια, ότι πρώτη προτεραιότητά μας είναι η επιβίωσή μας, και για να γίνει αυτό, πρέπει να υπάρχει σεβασμός στη φύση, στα τροπικά δάση, στη βιοποικιλότητα.
ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΚΤΟΝΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ
Αυτά τα στοιχειώδη μαθήματα όμως που μας δίνει η πανδημία, επιμένει να τα αγνοεί η ελληνική κυβέρνηση που άρπαξε την ευκαιρία να περάσει με συνοπτικές διαδικασίες ένα καταστροφικό για την φύση νομοσχέδιο. Και λέμε συνοπτικές διαδικασίες διότι υπήρξε μεν μια διαβούλευση στο διαδίκτυο για 14 ημέρες, όπου δηλώθηκε η κάθετη αντίθεση περιβαλλοντικών κι επιστημονικών φορέων σε πολλές διατάξεις, κι επιλέχθηκε να εισαχθεί στη Βουλή και να ψηφιστεί τάχιστα, ενώ η Βουλή υπολειτουργούσε, οι συγκεντρώσεις κι η κυκλοφορία απαγορεύονταν. Αξίζει εδώ να σημειώσουμε ότι στη διαβούλευση είχε τεθεί ένα νομοσχέδιο με 66 άρθρα, στη Βουλή κατατέθηκε με 130 (!) κι όταν ψηφίστηκε είχε 136(!!).
Αλλά γιατί είναι καταστροφικό για τη φύση το νομοσχέδιο;
Διότι προβλέπει εξορύξεις (υδρογονανθράκων, χρυσού κ.λ.π.) ακόμη και μέσα σε προστατευόμενες περιοχές NATURA 2000, καταργεί τους Φορείς Διαχείρισης των Προστατευόμενων περιοχών NATURA 2000 πετώντας έτσι έξω από τη διαδικασία λήψης των αποφάσεων και τη διαχείριση των περιοχών αυτών τους Δήμους αυτών των περιοχών, τις περιβαλλοντικές οργανώσεις και τα τοπικά πανεπιστήμια. Αυτοί οι φορείς εκπροσωπούνταν μαζί με τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες στα Διοικητικά Συμβούλια (άμισθα) των Φορέων Διαχείρισης. Στη θέση των καταργούμενων Φορέων Διαχείρισης θα υπάρχει ένας (1) Φορέας Διαχείρισης για όλη την Ελλάδα! Ο ένας (1) αυτός Φορέας Διαχείρισης στην Αθήνα θα έχει αρμοδιότητα και θα παίρνει τις αποφάσεις για τη Σαμαριά, για το Μπάλο, το Λαφονήσι, τη λίμνη Κουρνά, τον Ψηλορείτη, τη Δαδιά του Έβρου, τον Όλυμπο, το Νέστο, τις προστατευόμενες περιοχές των Επτανήσων, των Κυκλάδων, της Μακεδονίας, όλης της χώρας! Ουσιαστικά δηλαδή οι προστατευόμενες περιοχές μένουν χωρίς προστασία, γιατί η παραμικρή απόφαση γι’ αυτές θα πρέπει να λαμβάνεται στην Αθήνα!
Αυτοί που θα έπρεπε πρώτοι να έχουν ξεσηκωθεί δεν είναι οι 170 περιβαλλοντικές οργανώσεις που συγκέντρωσαν σε μια βδομάδα 75.000 υπογραφές. Θα έπρεπε να είναι οι Δήμοι που τους παίρνουν το δικαίωμα να αποφασίζουν για τις δικές τους προστατευόμενες περιοχές, στερώντας τους ακόμη και το δικαίωμα να εκφράζουν τη γνώμη τους γι’ αυτές, αφού όλες οι αποφάσεις θα λαμβάνονται πλέον στην Αθήνα. Η σιωπή της μεγάλης πλειοψηφίας των Δήμων ερμηνεύεται μόνο ως κομματικός έλεγχος κι απόλυτη υποταγή στην κεντρική εξουσία.
Ο κομματισμός βλάπτει σοβαρά το περιβάλλον αλλά και τα συμφέροντα των πολιτών. Του χρόνου, αν θα υπάρχει τουρισμός, για το Λαφονήσι και τη Σαμαριά θα αποφασίζει κάποιος γραφειοκράτης και κομματικά στελέχη του κυβερνώντος κόμματος στην Αθήνα. Οι Δήμοι, τα πανεπιστήμια, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις, οι αγρότες, οι ψαράδες, οι ντόπιοι θα πρέπει να παρακαλάνε κάποιο κομματάρχη να ακούσει τη γνώμη τους, αφού η εκπροσώπησή τους στους θεσμούς, στο Φορέα Διαχείρισης της περιοχής τους καταργήθηκε. Όλα ένα ρουσφέτι! Κατά τα άλλα, ο τίτλος του νομοσχεδίου ήταν «Εκσυγχρονισμός (!!!) της περιβαλλοντικής νομοθεσίας».
Αυτός ο «εκσυγχρονισμός» περιλαμβάνει το δικαίωμα των εταιρειών που ψάχνουν για υδρογονάνθρακες να μπορούν να πηγαίνουν όπου θέλουν για έρευνες, ακόμη και σε προστατευόμενες περιοχές, χωρίς να ρωτάνε καν τη γνώμη του τοπικού Δήμου, απλά αρκεί να τον ενημερώσουν δυο μήνες πριν ότι θα έρθουν για έρευνες πχ στη Σαμαριά ή στο Λαφονήσι! (Φανταστείτε την εικόνα να κάνετε αμέριμνοι το μπάνιο σας στο Λαφονήσι ή τα Φαλάσαρνα εσείς κι οι τουρίστες, ή να βγαίνει ο ψαράς στα ανοιχτά για ψάρεμα και να θαυμάζουν όλοι μαζί τις εξέδρες εξόρυξης πετρελαίου, τα πλωτά γεωτρύπανα και τα συνοδευτικά σκάφη παραδίπλα!).
Ο «εκσυγχρονισμός» της περιβαλλοντικής νομοθεσίας περιλάμβανε ακόμη μια εταιρεία που θέλει πχ να χτίσει ένα γιγάντιο ξενοδοχείο ή μια βιομηχανική εγκατάσταση σε προστατευόμενη ή άλλη περιοχή, να διαλέγει μόνη της μια ιδιωτική εταιρεία να της δώσει Άδεια Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (περιβαλλοντική αδειοδότηση). Μετά τον ξεσηκωμό και την κατακραυγή ότι ουσιαστικά καταργείται η άδεια (δε χρειάζεται πλέον, αλλά αγοράζεται, ασχέτως επιπτώσεων στο περιβάλλον), η κυβέρνηση το «μάζεψε» κάπως,, υποχρεώνοντας τον επενδυτή να πληρώνει ένα ποσό σε κάποιο κρατικό ταμείο και να μη διαλέγει ο ίδιος ποιος ιδιώτης θα αποφασίσει αν πρέπει να του δοθεί άδεια (περι-βαλλοντική αδειοδότηση) ότι δεν καταστρέφει το περιβάλλον. Θα γίνεται κλήρωση και θα αναλαμβάνει τυχαία κάποια ιδιωτική εταιρεία τον έλεγχο του φακέλου της επένδυσης για να εξακριβωθεί εάν πρέπει να υπάρξει περιβαλλοντική αδειοδότηση. Τα προβλήματα θα τα δούμε στην πράξη.
Όλα αυτά υποτίθεται ότι γίνονται για να μην υπάρχουν καθυστερήσεις σε μεγάλες επενδύσεις και γι’ αυτό καταργούν και τους τοπικούς Φορείς Διαχείρισης των Προστατευόμενων Περιοχών. Όμως, όπως τα ίδια τα επίσημα στοιχεία των υπηρεσιών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής έδειξαν σε εκδήλωση που έγινε το φθινόπωρο, 90% των γνωμοδοτήσεων των Φορέων Διαχείρισης για έργα στις περιοχές τους ήταν θετικές! Άρα, ουσιαστικά αυτό που επιδιώκουν είναι οι ανεξέλεγκτες δραστηριότητες κι η στέρηση του δικαιώματος των Δήμων, των περιβαλλοντικών οργανώσεων και των πανεπιστημίων να έχουν λόγο για το τι θα συμβεί σε μια προστατευόμενη περιοχή!
Δεν είναι τυχαίο που ανάμεσα στους φορείς που αντέδρασαν στο νομοσχέδιο ήταν και η Ένωση Διοικητικών Δικαστών, που κανείς δεν μπορεί να την κατηγορήσει για μεροληψία ή κομματισμό. Κι οι δικαστές αναφέρουν ως προβληματικά σημεία τα σχετικά με τις εξορύξεις, την κατάργηση των Φορέων Διαχείρισης, την επιτάχυνση της περιβαλλοντικής αδειοδότησης και τις «οικιστικές πυκνώσεις» (τη νομιμοποίηση αυθαιρέτων μέσα σε δασικές εκτάσεις).
Συνοψίζοντας, η ελληνική κυβέρνηση δε διδάχτηκε τίποτα από την πανδημία που προήλθε από την καταστροφή της φύσης. Την ίδια ώρα που εξαγγέλλει την απολιγνιτοποίηση και την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, σχεδιάζει εξορύξεις υδρογονανθράκων ακόμη και σε προστατευόμενες περιοχές και εξοβελίζει από τη διαδικασία λήψης αποφάσεων και από τη διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών NATURA 2000 τους τοπικούς Δήμους, τις περιβαλλοντικές οργανώσεις, τα πανεπιστήμια.
Για τις προστατευόμενες περιοχές πλέον θα αποφασίζουν οι εκλεκτοί του εκάστοτε κυβερνώντος κόμματος στην Αθήνα. Ποιος χρειάζεται τα πανεπιστήμια, ποιος χρειάζεται τους τοπικούς Δήμους και τις περιβαλλοντικές οργανώσεις; Τα κομματικά στελέχη στην Αθήνα ξέρουν καλύτερα.
Φώτης Ποντικάκης, υπεύθυνος Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Βάμου
Διαβάστε περισσότερα εδώ:
ΡΑΔΑΜΑΝΘΥΣ 