Μια ταινία – αληθινή ιστορία
Αμερικανικός Νότος 1971, Durham Βόρεια Καρολίνα.
Η ταινία εστιάζει στην χρονική περίοδο δύο εβδομάδων κατά την διάρκεια των οποίων απλοί πολίτες των λευκών και των μαύρων κοινοτήτων της πόλης καλούνται να συμμετέχουν και να αποφασίσουν αν θέλουν την διαφυλετική ενοποίηση των σχολείων της περιοχής, όπως όριζε η ομοσπονδιακή κυβέρνηση.
Κεντρικοί ήρωες της ταινίας είναι και οι άτυποι αρχηγοί των δύο κοινοτήτων. Ο Σι Πι Έλις, αρχηγός του τοπικού παραρτήματος της Κου Κλουξ Κλαν και η Αν Ατγουότερ, μαύρη ακτιβίστρια της περιοχής.
Ο Σι Πι Έλις , ιδιοκτήτης ενός βενζινάδικου, εμφανίζεται ως ένας σκληρά εργαζόμενος οικογενειάρχης. Αγαπά την γυναίκα του και φροντίζει τα παιδιά του, ένα εκ των οποίων, έχοντας σοβαρό διανοητικό πρόβλημα, νοσηλεύεται στο τοπικό ψυχιατρικό νοσοκομείο. Ο Σι Πι νοιώθει ότι ήταν αδικημένος από τη ζωή, μέχρι που γίνεται μέλος της τοπικής οργάνωσης της ΚΚΚ, οπότε για πρώτη φορά αισθάνεται ότι ανήκει κάπου και ότι με αυτόν τον τρόπο υπηρετεί ένα υψηλότερο ιδανικό. Το γεγονός πως όλοι γνωρίζουν που ανήκει είναι χαρακτηριστικό της κατάστασης που επικρατεί στην περιοχή όσο αφορά την κοινωνική αποδοχή της συγκεκριμένης ρατσιστικής οργάνωσης.
Στον αντίποδα, υπάρχει η Ανν Ατγουότερ, μαύρη ακτιβίστρια της περιοχής, μητέρα ενός κοριτσιού, η οποία αγωνίζεται με νύχια και με δόντια ενάντια στις συνεχώς ματαιούμενες υποσχέσεις των λευκών αρχών της περιοχής. Παρόλο που μερικές φορές δείχνει να είναι στα όρια της κατάθλιψης δεν το βάζει κάτω και αποτελεί την άτυπη αρχηγό της αφρο-αμερικανικής κοινότητας καθώς στο τέλος παραδέχεται ότι είναι αυτή που οργανώνει πράγματα.
Αυτοί οι δύο ηγέτες των λευκών και των μαύρων κοινοτήτων του Durham, υποχρεώνονται από τον Bill Riddich, μαύρο διοργανωτή παρόμοιων ομάδων εργασίας σε όλη την χώρα, να συνυπάρξουν και να συζητήσουν για το μέλλον των σχολείων και των παιδιών τους. Το εγχείρημα δεν είναι εύκολο για κανέναν και κυρίως για τον Σι Πι που καλείται να παραμερίσει κάθε πιστεύω που του έχει εμφυσήσει η οργάνωση και που στην ουσία αποτελεί τον πυρήνα της κοινωνικής του υπόστασης. Η ρεαλίστρια Ανν, η γυναίκα του, πολύ γρήγορα του επισημαίνει πως είναι φτωχός κι αυτός σαν τους νέγρους, τονίζοντάς του πως κάποια μέρα πρέπει να τα βρουν.
Η μεταστροφή του Σι Πι γίνεται σιγά-σιγά στην διάρκεια των δύο εβδομάδων και όχι τόσο γιατί διαμεσολάβησε η Άνν για την μεταφορά του γιου του σε μονόκλινο δωμάτιο στο νοσοκομείο, αλλά γιατί αρχίζει να παρατηρεί και να συνειδητοποιεί τις μεθόδους εκφοβισμού και κακοποίησης των μαύρων από τους λευκούς φίλους του. Προσπαθεί να κρατηθεί από τα πιστεύω της αδελφότητας, αλλά αντιλαμβάνεται αφενός μεν την υποκρισία των φίλων του και αφετέρου πως και οι μαύροι νοιάζονται για τον πλησίον, κάτι που το θεωρούσε αποκλειστικό προνόμιο της δικής του φυλής. Η τελική μεταστροφή του θα γίνει όταν έρχεται αντιμέτωπος με την φιλία που ενώνει τους δύο βετεράνους του πολέμου του Βιετνάμ (ενός μαύρου και ενός λευκού) για να θέσει στον εαυτό του την θεμελιώδη ερώτηση: «Εφόσον και οι δύο αυτοί άντρες υπερασπίστηκαν την πατρίδα εξίσου , εγώ ποιόν υπερασπίζομαι».
Η ταινία, με τις όποιες αδυναμίες και ατέλειες της, είναι τίμια στην προσπάθεια της να εστιάσει στο φόβο και την άγνοια ως τα κυριότερα αίτια που γεννούν το ρατσισμό. Αν δεν ήταν αληθινή ιστορία, με την φιλία των δύο άσπονδων εχθρών να διατηρείται ως το τέλος της ζωής τους, θα θεωρούσαμε ότι ήταν απλώς άλλο ένα αμερικάνικο φιλμ που ωραιοποιεί καταστάσεις και επιλέγει ένα happy end. Κι όμως η αμερικάνικη κοινωνία παρουσιάζει κατά καιρούς τέτοιου είδους ανατροπές.
Σμαράγδη Νικολακάκη
ΡΑΔΑΜΑΝΘΥΣ 