IV
Ο Τόμας Μπέρνχαρντ για τα εγκλήματα στη διαπαιδαγώγηση
Γράφει ο Χρήστος Τσαντής*
* Αποσπάσματα από το δοκίμιο Ιστορίας του Χρήστου Τσαντή «Καθρεφτίσματα – Από τη Γερμανία και την ΕΣΣΔ του μεσοπολέμου, στην Ευρώπη του 21ου αιώνα», Εκδόσεις Ραδάμανθυς
Η πρωτεύουσα της Αυστρίας, η Βιέννη, η πόλη όπου έζησε ο Χίτλερ από το 1908 έως την μετακίνησή του στο Μόναχο, το 1913, αποτέλεσε το σημείο συνάντησης του Αδόλφου με τις ψευδοεπιστημονικές, ρατσιστικές θεωρίες του Γιεργκ Λαντζ φον Λίμπενφελς, με τον αντισημιτισμό διάφορων πολιτικών, όπως του Γκέοργκ Ρίτερ φον Σένερερ που ήταν «Führer» (ηγέτης) του Παγγερμανικού Κινήματος, καθώς και του δημάρχου της Βιέννης, Καρλ Λύγκερ. Όταν ο ναζισμός προσάρτησε την Αυστρία, το 1938, η υποδοχή που του επιφύλαξαν πλατιές μάζες, ξεπέρασαν σε εκδηλώσεις λατρείας ακόμα και τις ανάλογες σκοταδιστικές τελετές που γίνονταν στην ίδια τη Γερμανία.
Ο συγγραφέας Τόμας Μπέρνχαρντ γεννήθηκε το 1931 και έζησε τα παιδικά του χρόνια και την εφηβεία του στην Αυστρία. Την έζησε στην περίοδο πριν, αλλά και μετά από τους ναζί, και αυτή η εμπειρία σημάδεψε το έργο του.
Τα βιώματα και οι στοχασμοί του καταγράφηκαν στα απομνημονεύματά του. Στην περιγραφή της παιδικής του ηλικίας δεσπόζουν οι αναφορές για το βάναυσο και καταπιεστικό εκπαιδευτικό σύστημα που διεύθυναν οι καθολικοί ιερείς, αρχικά, ύστερα οι ναζί, και ξανά οι καθολικοί ιερείς μετά από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Έγραψε, λοιπόν, χαρακτηριστικά: «Όταν εξετάζουμε τους ύμνους και τα χορωδιακά τραγούδια που σκοπό έχουν να εξυμνήσουν και να λατρέψουν μια λεγόμενη εξαιρετική προσωπικότητα, άσχετα ποια είναι αυτή, όπως τραγουδούσαμε στο οικοτροφείο κατά τα εθνικοσοσιαλιστικά χρόνια, είμαστε υποχρεωμένοι να πούμε πως είναι πάντοτε τα ίδια λόγια, με έστω λίγες διαφορετικές λέξεις, με την ίδια πάντοτε μουσική, και γενικά όλοι αυτοί οι ύμνοι και τα χορωδιακά τραγούδια δεν κάνουν τίποτα άλλο από το να εκφράζουν τη βλακεία και τη χυδαιότητα και την έλλειψη χαρακτήρα εκείνων που τραγουδούν αυτούς τους ύμνους και αυτά τα χορωδιακά τραγούδια με αυτά τα λόγια, είναι πάντοτε μόνο η μικρόνοια εκείνων που τραγουδούν αυτούς τους ύμνους και αυτά τα χορωδιακά τραγούδια και η μικρόνοια είναι ευρύτατα διαδεδομένη, παγκόσμια. Και τα εγκλήματα στη διαπαιδαγώγηση, όπως διαπράττονται παντού σε ολόκληρο τον κόσμο στα εκπαιδευτικά ιδρύματα σε βάρος αυτών που προορίζονται να διαπαιδαγωγηθούν, διαπράττονται πάντα στο όνομα μιας τέτοιας «εξαιρετικής» προσωπικότητας, άσχετα αν η «εξαιρετική» αυτή προσωπικότητα ονομάζεται Χίτλερ ή…». [Μπέρχαρντ, Τ., (1995), «Αυτοβιογραφία». Αθήνα: Εξάντας].
Τα τάγματα εφόδου και οι «ιδιοτροπίες» του Ραίμ
Το Γενάρη του 1919 ιδρύθηκε το μικρό τότε Γερμανικό Εργατικό Κόμμα, το οποίο πέρασε γρήγορα στα χέρια του Χίτλερ. Στήριγμά του ήταν ο Ερνστ Ραίμ, μετέπειτα αρχηγός των Ταγμάτων Εφόδου. Ο 32χρονος Ραίμ ήταν απόστρατος λοχαγός του Γερμανικού στρατού και φανατικός μοναρχικός. Ο ίδιος στα απομνημονεύματα του, έγραφε ότι «πρόθεσή μου είναι να μην ανήκω στην κατηγορία των ανθρώπων χρηστών ηθών» και «δεν τρέφω καμιά φιλοδοξία να ενωθώ μαζί τους».
Ο Τζουζέπε Μάιντα, ιστορικός με δεκαετίες ερευνών γύρω από το Ναζισμό, γράφει στο περιοδικό «Ιστορία», (τεύχος 101, Νοέμβρης 1976): «Ο Ραίμ ήταν ομοφυλόφιλος όπως και πολλοί άλλοι αξιωματούχοι των Ναζί… Στον Βερολινέζο γιατρό του, δόκτορα Χάινστοτ δήλωσε: Και εσείς ο ίδιος μπορείτε να διαπιστώσετε ότι, μέσα στον Εθνικοσοσιαλιστικό χώρο, υποχρεώθηκαν όλοι να συνηθίσουν αυτή την ανόσια ιδιορρυθμία μου».
Προμηθευτής του Ραίμ ήταν ο υπάλληλος Πέτερ Γκράννινγκερ, παλιός αγαπημένος σύντροφός του, ο οποίος είχε τακτοποιηθεί στο γραφείο πληροφοριών των ταγμάτων εφόδου. Με αμοιβή 200 μάρκα το μήνα αναζητούσε νεαρούς «φίλους» για τον αρχηγό του, ενεδρεύοντας μπροστά στο τεχνικό ινστιτούτο Γκιζέλα του Μονάχου. Τα θύματα, φοιτητές και μαθητές, ανέρχονταν συνολικά σε έντεκα.
Η προετοιμασία
Η επαναστατική φλόγα στη Γερμανία, όμως, δεν είχε σβήσει παρά τις στυγερές δολοφονίες της Ρόζας Λούξεμπουργκ, του Καρλ Λήμπκνεχτ και άλλων αγωνιστών. Οι διαδηλώσεις, οι εργατικές και κοινωνικές διεκδικήσεις ήταν στην ημερήσια διάταξη και το φως της νεαρής Οκτωβριανής Επανάστασης, διεθνώς, ήταν ακόμη πολύ ισχυρό.
Το 1920, ο Ραίμ γυρίζει στο στράτευμα αναλαμβάνοντας την ευθύνη του εξοπλισμού της εθνοφρουράς στη Βαυαρία, που είχε δημιουργηθεί με σκοπό το τσάκισμα της αριστεράς. Μέσω των επαφών του με τη στρατιωτική ιεραρχία και με την αστυνομία, παίζει το ρόλο του ενδιαμέσου στη δημιουργίας της σχέσης: Χίτλερ-Στρατού-Αστυνομίας-Βαυαρικής κυβέρνησης.
Ο Ραίμ προβιβάζεται σε ταγματάρχη και πλέον συμμετέχει σε πραξικοπήματα, τα οποία όμως αποκαλύπτονται και αποτυγχάνουν. Την ίδια περίοδο ο Χίτλερ έχει ιδρύσει τα Τάγματα Εφόδου, έμμισθες συμμορίες τις οποίες χρησιμοποιεί σε διαδηλώσεις και αντισυγκεντρώσεις που καταλήγουν σε τραμπουκισμούς και σε δολοφονίες εργαζομένων. Επικεφαλής είχε τοποθετήσει τον Εμίλ Μωρίς, πρώην κατάδικο για καταχρήσεις και αργότερα οδηγό του Αδόλφου. Ο Ραίμ προμηθεύει από τις στρατιωτικές αποθήκες τις ορδές των τραμπούκων και παίζει το ρόλο συντονιστή των ομάδων της ακροδεξιάς με το στράτευμα και την αστυνομία, στην προσπάθεια να τσακιστεί η λαϊκή αντίσταση. Η δράση αυτών των ομάδων γίνεται τόσο ακραία που ακόμα και η κεντρική γερμανική κυβέρνηση θα αναγκαστεί, τυπικά τουλάχιστον, να θέσει ορισμένα νομικά εμπόδια για τη δράση τους. Ταυτόχρονα «εγκαλείται» ο Ραίμ και άλλοι αξιωματικοί της Ράιχσβερ (η ονομασία των γερμανικών ενόπλων δυνάμεων τότε) για την χωρίς προσχήματα ενίσχυση που παρέχουν στους μπράβους της ακροδεξιάς.
Το πραξικόπημα της μπυραρίας
Το Νοέμβριο του 1921 ο Χίτλερ αναθέτει στον Ραίμ την ευθύνη του επιτελείου των Ταγμάτων Εφόδου που έχουν πλέον μεταμφιεστεί σε «γυμναστικο-αθλητικά τμήματα»(!!), για να ξεπεράσουν τις νομικές δυσκολίες. Ανάμεσα στους σκοπούς που αναφέρονται σε διακήρυξη αυτών των «αθλητικών» τμημάτων, που στην πραγματικότητα δρούσαν ως συμμορίες δολοφόνων με αυτό το καμουφλάζ, ήταν: «Να συγκροτηθούν τα νεαρά μέλη σε μια ισχυρή οργάνωση, η οποία θα αξιοποιήσει τη δραστηριότητά της ως δύναμη κρούσης, στη διάθεση της Κίνησης». Σύντομα, αυτά… γυμναστικά τμήματα μετονομάστηκαν σε Sturmabteilyng, δηλαδή σε Τάγματα Εφόδου και ξαναβγήκαν στους δρόμους με τις χαρακτηριστικές ομοιόμορφες μαύρες στολές με τον αγκυλωτό σταυρό και τους στρατιωτικούς σχηματισμούς κι άρχισαν να συγκρούονται με απεργούς, με διαδηλωτές και αντιφρονούντες.
Τον Απρίλη του 1923 μόνο στη Βαυαρία αριθμούν ήδη 20.000 μέλη εξοπλισμένα με τουφέκια και πολυβόλα. Τους προμήθευαν ακόμα με κλομπ, σιδερένιες γροθιές και βέργες, μαστίγια από καουτσούκ, μαχαίρια κ.λπ. Στόχος του Ραίμ και των αξιωματικών του ήταν να αποτελέσουν τα Τάγματα Εφόδου τον πυρήνα του νέου γερμανικού στρατού και παράλληλα να χρησιμοποιηθούν ως μοχλός για την βίαιη κατάληψη της εξουσίας.
Το αποτυχημένο «πραξικόπημα της μπυραρίας», το 1923, έδειξε τις σαφείς προτιμήσεις του επίσημου γερμανικού κράτους και της πολιτικής του ηγεσίας. Μπορεί να υπήρξαν αμφιταλαντεύσεις και διχογνωμίες αλλά η στάση τους αποτυπώθηκε ξεκάθαρα στην τρόπο που αντιμετώπισαν τους πρωταίτιους του πραξικοπήματος της Βαυαρίας. Λίγους μήνες φυλακή ο καθένας και ο Ραίμ, χαρακτηριστικά, παρότι κηρύχτηκε ένοχος προδοσίας, αποφυλακίστηκε την ίδια κιόλας μέρα που εκδόθηκε η καταδικαστική απόφαση! Ήταν τέτοια η διασύνδεση των μηχανισμών του κράτους, του στρατού, της αστυνομίας, της πολιτικής ηγεσίας, με τις ομάδες των ναζί που ούτε τα προσχήματα δεν μπορούσαν πλέον να κρατήσουν.
Ο Ραίμ αναδιοργάνωσε τις συμμορίες αλλάζοντας ονομασία σε: Frontbaum, που σημαίνει σχηματισμοί αντίστασης. Ακολούθησαν αψιμαχίες στο εσωτερικό του φασιστικού κόμματος και διαφορές τακτικής που οδήγησαν τον Ραίμ στην απόσυρση για πέντε περίπου χρόνια. Σε αυτό το διάστημα τα Τάγματα Εφόδου πρωταγωνιστούσαν σε αναταραχές, συμπλοκές, τραμπουκισμούς και δολοφονίες σε όλη τη χώρα. Μάλιστα, κάποια στιγμή έκαναν κατάληψη στην έδρα του φασιστικού κόμματος στο Βερολίνο, διαμαρτυρόμενοι γιατί δεν είχαν πληρωθεί τους μισθούς τους. Τότε έπαιρναν τρία μάρκα την ημέρα!
Ένταση της τρομοκρατίας
Η τρομοκρατία ήταν αδιάκοπη από τις μέρες ακόμα του πρώτου παγκοσμίου πολέμου. Οι δολοφονίες συστηματικές. Οι τραμπουκισμοί το ίδιο. Το καθεστώς τρόμου των έμμισθων μπράβων που έκαναν κουμάντο στη γερμανική καθημερινότητα, σ’ ένα λαό που στέναζε κάτω από το βάρος της οικονομικής κρίσης, της λεηλασίας που είχε υποστεί (χωρίς αυτό φυσικά να αποτελεί δικαιολογία για όσους επέλεγαν την ψήφο στους Ναζί), σε συνδυασμό με τις αδυναμίες της αριστεράς και την καθυστέρηση στην σύμπτυξη ενιαίου μετώπου, ικανού να αποτελέσει το ρεαλιστικό αντίπαλο δέος στον ανερχόμενο φασισμό, είχαν ως αποτέλεσμα το ναζιστικό κόμμα να αυξήσει τις δυνάμεις του στις εκλογές του 1930, παίρνοντας 6.500.000 ψήφους από 810.000 που είχε δύο μόλις χρόνια νωρίτερα. (Πριν την οικονομική κρίση, οι ναζί ήταν ουσιαστικά άγνωστοι. Στις εκλογές του 1924 πήραν μόλις το 3% των ψήφων για το Ράιχσταγκ. Στις εκλογές του 1932 κέρδισαν των 33%. Τον Ιανουάριο του 1933 ο Χίτλερ διορίστηκε καγκελάριος, και πολλοί Γερμανοί πίστεψαν ότι είχαν βρει ένα σωτήρα για το έθνος τους).
Ο Χίτλερ κάλεσε ξανά τον Ραίμ να αναλάβει τα Τάγματα Εφόδου, που πλέον αριθμούσαν 500.000 έμμισθων μπράβων, (5 φορές περισσότεροι από τους άνδρες της Ράιχσβερ), ενώ παράλληλα ιδρύθηκαν και τα ΕΣ-ΕΣ με αρχηγό τον σφαγέα Χίμλερ.
Αρχές του 1933, μόνο στο Βερολίνο, τα Τάγματα Εφόδου είχαν στη διάθεσή τους πάνω από πενήντα στρατόπεδα συγκέντρωσης, τα οποία ήταν τυπικά παράνομα. Μόνο στους πρώτους μήνες του 1933 κατεγράφησαν επίσημα πάνω από 600 πολιτικές δολοφονίες που έγιναν από τα Τάγματα Εφόδου, ενώ παράλληλα είχαν ανοίξει στρατόπεδα εξορίας, τα γνωστά στρατόπεδα συγκέντρωσης όπου κρατούνταν παράνομα πάνω από 100.000 άνθρωποι. Κι όλα αυτά μόλις το 1933.
Η νύχτα των μεγάλων μαχαιριών
Με την κατάληψη της εξουσίας από το ναζιστικό κόμμα, με τη συμφωνία ισχυρών επιχειρηματικών κύκλων και της πολιτικής ηγεσίας, δυνάμωσαν και οι διαμάχες στο εσωτερικό του. Η φιλοδοξία του Ραίμ (είχε τοποθετηθεί υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου) να αναλάβει υπουργός άμυνας, συγχωνεύοντας τα Τάγματα Εφόδου και τον γερμανικό στρατό σε έναν ενιαίο σχηματισμό με στόχο την γρήγορη προπαρασκευή και διεξαγωγή πολέμου εναντίον της Γαλλίας, προσέκρουε στη συμμαχία που είχε εγκαθιδρυθεί ανάμεσα σε ανώτατους αξιωματικούς του στρατού, στους κύκλους των μονοπωλιακών ομίλων που έλεγχαν την οικονομική ζωή και στους αστούς πολιτικούς που στήριζαν τον Χίτλερ, οι οποίοι δεν επιθυμούσαν την τόσο γρήγορη εξέλιξη των πραγμάτων, ενώ παράλληλα θεωρούσαν τα Τάγματα Εφόδου, όπλο που στρεφόταν πλέον και εναντίον τους, απειλώντας τις θέσεις και τα δικά τους προνόμια.
Οι διαθέσεις του Ραίμ έχουν καταγραφεί συγκεκριμένα σε υπόμνημα που έστειλε στο υπουργικό συμβούλιο τον Φλεβάρη του 1934. Οι εσωτερικές αντιθέσεις και οι ανταγωνισμοί στο εσωτερικό του φασιστικού κόμματος θα οξυνθούν με αποτέλεσμα την βίαιη διάλυση των Ταγμάτων εφόδου και τη σφαγή που ακολούθησε. Τη νύχτα της 30ης Ιουνίου του 1934 εξαπολύθηκε δολοφονικό πογκρόμ σε βάρος των πρωτοπαλίκαρων του Ραίμ και των συμμοριών των Ταγμάτων Εφόδου, από τη νέα ανερχόμενη συμμορία δολοφόνων που έμελλε να ματοκυλίσει ολόκληρο την Ευρώπη, τα ΕΣ-ΕΣ. Πάνω από χίλιοι πιάστηκαν κι εκτελέστηκαν, ενώ ο αρχηγός τους Ε. Ραίμ φυλακίστηκε και σύντομα θανατώθηκε. Εκείνη η νύχτα έμεινε στην ιστορία με το όνομα «Η νύχτα των μεγάλων μαχαιριών», καθώς οι στίχοι κάποιου ύμνου των Ταγμάτων εφόδου έλεγαν: «Θα ακονίσουμε τα μεγάλα μας μαχαίρια, στις πέτρες των πεζοδρομίων, θα κρεμάσουμε το γουρούνι στη συναγωγή και θα εξαπολύσουμε βόμβες στις εκκλησίες».
Διαβάστε εδώ τα προηγούμενα άρθρα
(ΙΙ) Οι μεταστάσεις του φασισμού
(ΙΙΙ) Η Γερμανία του μεσοπολέμου
Φόρμα παραγγελίας του βιβλίου
Τιμή βιβλίου: τώρα 8,90 (περιέχει και το ΦΠΑ 6%)
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΡΑΔΑΜΑΝΘΥΣ
Τηλέφωνο: 6983 091058
email: ekd.radamanthys@gmail.com
- Αγορά με αντικαταβολή: κόστος αποστολής 3,00 (για το Νομό Χανίων), 4,00 (για Ρέθυμνο, Ηράκλειο, Λασίθι), 5,00 (για την Ελλάδα, εκτός Κρήτης). [Ισχύει από 10/9/2018]
- Αγορά με εξόφληση μέσω τράπεζας: κόστος αποστολής 2,00 ευρώ.
[Λογαριασμός κατάθεσης]
–Εθνική: 489/006615-04
και IBAN GR95 0110 4890 0000 4890 0661 504
ΡΑΔΑΜΑΝΘΥΣ 