ΤΟΥ ΑΓΓΕΛΟΥ ΠΟΘΟΥΛΑΚΗ

Γίνεται λόγος τελευταία περί της προωθητικής ή μη επίδρασης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης –ή και εν γένει του διαδικτύου- πάνω στην ποίηση. Κάτι που ίσως να έχει μιαν αξία προβληματισμού και συζήτησης ανάμεσα στους παροικούντες την Ιερουσαλήμ του Ελικώνος. Πώς θα έπρεπε λοιπόν να προσεγγίσουμε το θέμα; Μέσω της κατανόησης των δύο στοιχείων που το συνθέτουν : του περιεχομένου –εδώ η ποίηση- και του μέσου – τουτέστιν του διαδικτύου και των μ.κ.δ.

Η ποίηση, είτε στη διαδικασία της ανάγνωσης είτε της γραφής της, είναι –ίσως περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη μορφή της τέχνης- βίωμα. Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι η ποίηση απαιτεί προσεχτική ανάγνωση. Μα αυτή θα ήταν μία δήλωση το λιγότερο λειψή. Η πρόσληψή της απαιτεί το πλέριο άνοιγμα του πνεύματος, το να προσπαθήσει κανείς να αφουγκραστεί τις πιο ευαίσθητες, τις λεπτότερες αποχρώσεις της ανθρώπινης νόησης. Πώς να σκιαγραφήσει κανείς το κάλεσμα της ποίησης σ’ εκείνους που επιλέγουν να την ακολουθήσουν, αν όχι με τους περίφημους στίχους από τη Θεία Κωμωδία του Dante; (μετάφραση, Νίκος Καζαντζάκης) :

Ω ‘σεις που σε μικρή μικρή βαρκούλα,

ποθώντας να με ακούστε, ακολουθάτε

τα σκάφος μου που τραγουδώντας πλέει,

στα πρώτα γυρογιάλια σας γυρίστε ˙

στο πέλαο μην ανοίγεστε, γιατί ίσως

το δρόμο σας θα χάστε χάνοντάς με.

Το κύμα που αρμενώ κανείς δε διάβη˙

φυσά η Αθηνά και ο Απόλλωνας πλωρίτης

κι οι εννιά μού δείχνουν Μούσες το βορράστρι.

(Παράδεισος, Β’ 1-9)

Έχοντας αυτό υπ’ όψιν, μεταβαίνουμε στη διαδικτυακή πραγματικότητα, η οποία δείχνει ένα πρόσωπο κάπως διαφορετικό. Η αναπαραγωγή στίχων στα μ.κ.δ., υπό μορφή ευκόλως μνημονευόμενων τσιτάτων, οι οποίοι ως επί το πλείστον διεγείρουν το ερωτικό ή ρομαντικό αίσθημα –όπως αυτό θεωρείται σήμερα- του περαστικού αναγνώστη, ή που εκφράζουν μεμονωμένα αποστάγματα σοφίας υπό μορφή αποφθέγματος, κάθε άλλο παρά συμβάλλει στην πλατιά διάδοση της ποίησης, όπως αυτή εννοείται παραπάνω. Αυτό που καταφέρνει είναι να την υποτάσσει στις απαιτήσεις μια εποχής που καταναλώνει λογοτεχνία περιορισμένα μεν, αλλά όπως ακριβώς και οποιοδήποτε άλλο προϊόν : ραγδαία και ασυναίσθητα. Και όπως -και ελπίζω να με συγχωρέσετε για τον ατυχή και πέρα για πέρα αντιποιητικό παραλληλισμό- μπορεί κανείς να γεμίζει το στομάχι του σε κάποιο ταχυφαγείο χωρίς να αντιλαμβάνεται καλά – καλά τι γεύση έχει αυτό που τρώει, έτσι μπορεί και να βομβαρδίζεται από στίχους και πάσης φύσεως αποσπάσματα, χωρίς αυτή η (ακρωτηριασμένη) τέχνη να μπορεί να του προσφέρει ούτε στο ελάχιστο μία από τις βασικές της παραμέτρους ˙ μέσα δηλαδή για την αυτοπραγμάτωσή του, οδούς για την προσωπική του ανάπτυξη.

 

Η συχνή παρουσία των μεγάλων ποιητών της εγχώριας και παγκόσμιας λογοτεχνίας, αλλά και των νέων λογοτεχνών, στις αενάως κυλιόμενες και ανανεούμενες βιτρίνες των διαδικτυακών μας εαυτών, μπορεί φυσικά να έχει μια αξία. Ίσως να δώσει σε κάποιους το έναυσμα, την αφορμή που χρειάζονται, για μια ουσιαστική ανάγνωση και μελέτη, μια ολοκληρωμένη προσέγγιση της ποίησης. Και μάλιστα μπορεί αυτή, στα πρώτα της τουλάχιστον βήματα, να περατωθεί αποκλειστικά από το διαδίκτυο, μέσα από τα πολλά αξιόλογα ηλεκτρονικά λογοτεχνικά περιοδικά και πόσους άλλους ιστοτόπους. Αποδεικνύεται λοιπόν πως το διαδίκτυο, παρά τους περιορισμούς της φύσης του, δύναται να λειτουργήσει προωθητικά για τη λογοτεχνία, όπως και για οτιδήποτε άλλο. Όχι προσαρμόζοντάς την στους δικούς του ρυθμούς, αλλά προσαρμοζόμενο στις δικές της νόρμες. Και τούτο είναι κάτι που τείνουμε ολοένα και περισσότερο να το ξεχνάμε. Πως δηλαδή δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα μέσο, και ως τέτοιο διατηρεί την αξία του όσο παραμένει υποταγμένο στις ανάγκες μας, όχι υποτάσσοντάς τες.  

Προτού λοιπόν πανηγυρίσουμε για την πολυπόθητη –στη χώρα του Ομήρου- άνθιση της ποίησης μέσω των μ.κ.δ. και διείσδυσή της σε πλατύτερα στρώματα, ιδίως των νέων, ας αναλογιστούμε ότι πολλοί έχουν υποστηρίξει, και ακόμα το κάνουν, πως το διαδίκτυο και τα μ.κ.δ. έχουν εν γένει θετική επίδραση και στην ανθρώπινη επικοινωνία. Μπορούμε θετικά να ισχυριστούμε ότι πέτυχαν διάνα.  Μάρτυρές μας τα κινητά ανά χείρας. 

ΑΠ

---

ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΡΑΔΑΜΑΝΘΥΣ 

Για να προμηθευτείτε το βιβλίο συμπληρώστε τη φόρμα επικοινωνίας ή καλέστε στο 6983 091058

Δωρεάν αποστολή για αγορές άνω των 30 ευρώ

Τιμή βιβλίου: τώρα 12,40 (περιέχει και το ΦΠΑ 6%) από 13,40