Γράφει η Κατερίνα Φραγκάκη
Με τραγική αφορμή το δυστύχημα στα Τέμπη, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κατακλύστηκαν από γνώμες-κόλαφο για την ελληνική πραγματικότητα, προερχόμενες (και) από Έλληνες που ζουν ή εργάζονται στο εξωτερικό. Με τα πόδια μου και στα δυο παπούτσια, όπως λέμε, και αναζητώντας κι εγώ την εξήγηση σε όλα αυτά τα «κακώς κείμενα» της χώρας μας, αυτά που φαίνεται να έχουν λυθεί «ως δια μαγείας» σε εξελιγμένες χώρες του κόσμου, μπορώ να διακρίνω κάποια κοινά στοιχεία σ’ αυτούς τους φαινομενικά διαφορετικούς κόσμους.
Μια ομοιότητα είναι ότι, όπου προηγείται το κέρδος, αυτομάτως υπάρχουν παραχωρήσεις στρογγυλέματα, συντομεύσεις, παραλήψεις. Θυμίζω, σχετικά πρόσφατα, την πυρκαγιά στον πύργο Γκρένφελ του Λονδίνου, όπου τουλάχιστον 80 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και 181 κτίρια κρίθηκαν ακατάλληλα -κατόπιν εορτής- μετά από ελέγχους που πραγματοποιήθηκαν εξαιτίας του συμβάντος ή μια που μιλάμε για σιδηρόδρομο, τον Ιούλιο 2013 στην Ισπανία, όπου τρένο των ισπανικών σιδηροδρόμων εκτροχιάστηκε κοντά στην πόλη Σαντιάγκο ντε Κομποστέλα. Συνολικά, 80 άτομα έχασαν τη ζωή τους και 145 τραυματίστηκαν. Σύμφωνα με την έρευνα για τις συνθήκες που οδήγησαν στο δυστύχημα, η αμαξοστοιχία πήγαινε με 179 χλμ./ώρα σε μια διαδρομή με όριο ταχύτητας 80 χλμ./ώρα, όταν βγήκε από τις ράγες και προσέκρουσε σε τοίχο. Στις 5 Οκτωβρίου 1999, προαστιακό τρένο παραβιάζει φωτεινό σηματοδότη και συγκρούεται με τοπικό εξπρές (πού; παρακαλώ), στην έξοδο του σταθμού Πάντινγκτον του Λονδίνου, με αποτέλεσμα 31 άνθρωποι να χάσουν την ζωή τους και 245 να τραυματισθούν. Αυτά, μόνο στην Ευρώπη. Αυτό σημαίνει ότι όπου -και το τονίζω- όπου προηγείται το κέρδος «επιβάλλεται» να μην υπάρχει έλεγχος, να υπάρχει σύγχυση φορέων και ευθυνών, κι εκεί κρύβεται ένα εν δυνάμει δράμα.
Όσο, πυλώνες για το κράτος και τη ζωή των πολιτών όπως παιδεία, υγεία, υποδομές, ενέργεια, ξεφεύγουν από τον έλεγχο του κράτους, είναι σχεδόν βέβαιο πως οδηγούμαστε σε μονοπώλια και εναρμονισμένες πρακτικές όπου τα ατυχήματα δεν είναι ατυχήματα, αλλά προαναγγελθέντα εγκλήματα και ως τέτοια πρέπει να κρίνονται, πρώτα στη συνείδηση του κόσμου και μετά στα δικαστήρια.
Όσο και αν αυτά μπορούν να κάνουν κάποιους Έλληνες εκτός Ελλάδας να δηλώνουν πως γι’ αυτό ποτέ δεν θα επέστρεφαν στην Ελλάδα, θα τολμήσω να πω πως δεν υπάρχει« ελληνικό γονίδιο» του τεμπέλη ή του παραβάτη( άλλωστε είναι οι ίδιοι Έλληνες που ενσωματώνονται πλήρως στην νομοθεσία των κρατών που τους υποδέχονται) αντιθέτως υπάρχει πολιτική βούληση και απόφαση. Επίσης, παρότι φαντάζει ουτοπικό, θα εξακολουθήσω να αναζητώ την εποχή όπου η πολιτική και η οικονομία θα αποκτήσουν ηθική και όχι μόνο cost -effectiveness, γιατί αυτό είναι πολλές φορές η ειδοποιός διαφορά με τα «προηγμένα» κράτη: έχουν διαπιστώσει πως λάθη όπως τα Τέμπη ή το Mάτι, δεν συμφέρουν οικονομικά και πολιτικά.
Η διαφορά είναι, πως εδώ στην Ελλάδα εκτός από την έλλειψη ελέγχου και την έλλειψη τιμωρίας ουσιαστικά, επιτρέπουμε και την πολιτική αναλγησία που συντηρεί το ρουσφέτι, την αναξιοκρατία και τις εκδουλεύσεις για πολιτικό όφελος, τους διορισμούς εν όψει εκλογών κλπ.
Ακόμη όμως κι αν υπάρχουν κάποιες από καταβολής ελληνικού κράτους πρακτικές, ζυμωμένες (και) με το ελληνικό δημόσιο, πρέπει να γίνει σαφές πως η Ελλάδα ακολουθεί -σχεδόν πάντα αντιγράφοντας -και με απόκλιση περίπου επταετίας ως δεκαετίας, τις πρακτικές της ευρωπαϊκής και παγκόσμιας καπιταλιστικής οικονομίας. Μόνο οι υποψιασμένοι, οι διαβασμένοι και συνειδητοποιημένοι πολίτες, μπορούν να αντιδράσουν σε αυτό το προδιαγεγραμμένο σενάριο για δήθεν «ιδιωτικό» εκσυγχρονισμό και «ιδιωτική» ανάπτυξη. Και αυτό δεν ισχύει μόνο για την Ελλάδα.
Έρχεται στο μυαλό μου συνειρμικά ένα ποίημα του Μανόλη Πρατικάκη και το παραθέτω:
ΜΑΝΟΛΗΣ ΠΡΑΤΙΚΑΚΗΣ – ΩΡΟΛΟΓΙΑΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ
Αφηνιασμένα τρένα φεύγουνε οι μέρες διαμέσου φλεγόμενων δασών.
Ξεριζωμένα κεφάλια φοβισμένα
ζώα βγαίνοντας από τη φύση τους;
Χλιμιντράει το πράσινο στο πάρκο.
Το μαύρο γαβγίζει στο μπαλκόνι.
Υδαρής πολτός οι διαστάσεις
χύνονται στην άσφαλτο.
(Μυρίζει η σκέψη χαλασμένη κονσέρβα).
Ο καιρός σφυρίζοντας ρολόι βιολογικό
επιταχύνεται και φεύγει.
Τελειώνει όμως το φιτίλι.
Καταρρέει με κρότο φωτεινή γαλάζια τζαμαρία
ο ουρανός.
Πέφτει καρμανιόλα στα πιστά κεφάλια.
Πέφτει έναστρη φαντασμαγορική γκιλοτίνα
Χωρίς δίκη.
Σπάζει τώρα το φτερό. Σπάζει το φρένο.
Γεμίζει σίδερα ο χρόνος.
Γίνεται βίδες η αιωνιότητα.
Ποιήματα 1970-1984
ΡΑΔΑΜΑΝΘΥΣ 