Είχα την τύχη να γεννηθώ και να μεγαλώσω, σε μια συνοικία ιστορική και πανέμορφη, (τη Χαλέπα των Χανίων) και σε ένα δρόμο φαρδύ και κεντρικότατο, όπου συνέβαιναν τα κυριότερα γεγονότα όλης της περιοχής, στην οδό Δαγκλή!
Αυτός ο δρόμος και η αρχή της καθέτου του, της Ακρωτηρίου, έβγαλε δύο πρωθυπουργούς, τον Ελευθέριο Βενιζέλο και τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη και τρεις δημάρχους, τον Εμμανουήλ και τον Νικόλαο Μουντάκη και τον Κυριάκο Βιρβιδάκη. Από αυτούς μόνο τον μεγάλο Εθνάρχη μας δεν γνώρισα από κοντά! Είχαμε και άλλες προσωπικότητες στη γειτονιά. Μια μεγάλη και πρωτοπόρα μπιζνεσγούμαν, τη Φλωρεντίνη Καλούτση, έναν γνωστό διεθνώς ζωγράφο, τον Βαλέριο Καλούτση, γιο της Φλωρεντίνης, έναν μεγάλο φιλόσοφο, τον Γρηγόρη Γεωργουδάκη, θείο του σημερινού γιατρού, έναν σπουδαίο ποιητή της εποχής του, τον Άγγελο Καλοκαιρινό, παππού μου, και δυο ηρωίδες της αντικατασκοπίας, την Καίτη Βιρβιδάκη και την Ελένη Κατζουρού, που ήταν φίλες και συνεργάτιδες σε εκείνη την περιπέτεια! Εκεί γύρω, σε παραλλήλους και καθέτους, ζούσαν πολλοί γιατροί, δικηγόροι, καθηγητές, επιχειρηματίες! Είχαμε τεράστια σπίτια-αρχοντικά, αλλά και φτωχόσπιτα, προξενεία αλλά και μικρομάγαζα, μια καταπληκτική Γαλλική Σχολή, πρότυπη και κορυφαία πανελληνίως για το έργο της, ένα παλάτι (του Πρίγκιπος Γεωργίου), μια εκκλησία Ρωσικού ρυθμού, την Αγία Μαγδαληνή, ένα ιστορικό, καταπληκτικό δημοτικό σχολείο, το 9ο, στο οποίο έρχονταν μαθητές από μακρινές περιοχές, και υπέροχους κήπους, με σιντριβάνια, αρχιτεκτονικά σχέδια στον σχεδιασμό τους και ατελείωτα λουλούδια και δέντρα!
Είχαμε και μια βίλα, στα μισά του δρόμου, που είχε κτιστεί το 1860, από κάποια Γερμανίδα ευγενή, την βαρώνη Ελοράνς Μαρία φον Σβαρτς, που είχε εξελληνίσει το όνομά της και είχε γίνει γνωστή ως Ελπίδα Μέλαινα και ως συμπαραστάτις στους απελευθερωτικούς αγώνες των Κρητών, έναντι των Τούρκων κατακτητών. Αργότερα, αυτή η βίλα, αγοράστηκε από έναν άλλο Γερμανό, τον Κρούγερ, και με αυτό το όνομα ξέραμε όλοι αυτό το πανέμορφο κτίριο, που όμως, είχε περάσει πλέον στα χέρια του Ελληνικού δημοσίου και στέγαζε για πάρα πολλά χρόνια, το τμήμα Χωροφυλακής Χαλέπας και το συνεργείο των οχημάτων της. Τώρα τελευταία, μάθαμε πως αρχικά λεγόταν βίλα Σβαρτς!
Όπως περιγράφω και σε κάποιες ιστορίες μου, βρέθηκα πολλές φορές μέσα σ΄ αυτόν τον χώρο και παρακολούθησα διάφορα συμβάντα εκεί. Ήμουν πολύ μικρή και το μοναδικό κορίτσι της γειτονιάς στην ηλικία μου. Υπήρχαν αρκετά μικρότερες και μεγαλύτερες από εμένα, αλλά εγώ μπορούσα να παίζω μόνο με αγόρια της ηλικίας μου. Τα παιχνίδια τότε, ήταν πατίνι, τσουρί, (μια ρόδα μεταλλική που την κυλάγαμε με ένα ξυλαράκι), βώλοι, ξυλίκι, κυνηγητό, κρυφτό, αμπάριζα και κάρτες με ηθοποιούς. Φυσικά, έπεφτε και ξύλο και καζούρες και όλα όσα συμβαίνουν στις μαριδοπαρέες των αγοριών… Διάβαζα όλα τα περιοδικάκια που διάβαζαν κι αυτοί, δηλαδή, Ταρζάν, Μικρό Ήρωα, Μάσκα κλπ και τα γόνατά μου ήταν πάντα κατασπασμένα και με ουλές… Όλα αυτά, διαμόρφωσαν μια τάση για ρεαλισμό, μέσα μου, που πήγαινε όμως κόντρα στον ρομαντισμό της κοριτσίστικης φύσης μου… Έτσι, έμαθα να κρίνω με κοφτερές σκέψεις τα γεγονότα που παρακολουθούσα γύρω μου, να κάνω άβολες ερωτήσεις και να θέλω να γεμίσω γνώσεις, διαβάζοντας στο σπίτι μας μια βιβλιοθήκη από 1.000 βιβλία μέσα στα 12 χρόνια της σχολικής μου ζωής.
-Η Τώνια, δεν θα σπουδάσει, αποφάσισε η αυστηρή μητέρα μου, όταν ήμουν ήδη μια χρονιά πριν την αποφοίτηση. -Θα μείνει εδώ, να δουλέψει, να δει πως βγαίνουν τα λεφτά!
Παρά τα παρακάλια και τους καβγάδες από όλα τα άλλα μέλη της οικογένειας υπερίσχυσε το δικό της κι έτσι λίγο μετά την αποφοίτησή μου βρέθηκα να δουλεύω στον ΟΤΕ. Όχι πως μου κακοπήγε! Μια χαρά δουλειά ήταν και με βοήθησε να δημιουργήσω οικογένεια και να περάσω και πολύ όμορφα με ταξίδια και κοινωνική ζωή. Όμως, πάντα κάτι μου έλειπε. Προσπαθούσα να το καλύψω με συνεχές διάβασμα και με ενασχόληση στις καλές τέχνες. Με μαθήματα ξένων γλωσσών, μουσικής και ζωγραφικής!
Οι δυσκολίες που συναντά κάθε άνθρωπος με κράτησαν μακριά από το γράψιμο, που ήταν πάντα στο βάθος του μυαλού μου σαν τελικός προορισμός. Έτσι, όταν έφυγαν οι πολλές έγνοιες και φροντίδες, ξαφνικά, άρχισαν να βγαίνουν όλα αυτά που ήθελα πάντα να πω και να τα κάνω κανάλι επικοινωνίας με λίγους ανθρώπους που μπορούσαν να τα δεχτούν μέσα τους!
Οι φίλοι άρχισαν να με πιέζουν για έκδοση. Όταν έχεις αίσθημα ευθύνης, δεν είναι εύκολο πράγμα, να εκδίδεις βιβλία… Το βιβλίο πρέπει να έχει κάτι να πει, κάτι να σου αφήσει, έστω και ένα αίσθημα αναμονής για περισσότερο διάβασμα! Δεν είναι καλό βιβλίο, όταν το βαριέσαι στα μισά και λες άντε να περάσουμε μερικές σελίδες, να τελειώνει, γιατί νύσταξα… Ούτε να λες: Εντάξει, τέλειωσε! Τι διάβασα;
Όλα αυτά με φόβιζαν πάντα, όταν σκεφτόμουν να γράψω τα δικά μου. Τώρα, ήρθε αυτή η ώρα και χτυπά δυνατά η καρδιά μου, όπως όταν φεύγει ένα παιδί μας, για να πάει μόνο του ένα ταξίδι… Δεν ξέρεις τι θα του συμβεί… Αν θα τα καταφέρει… Έτσι και τα γραφτά μας. Είναι παιδιά μας… Τα βγάζουμε στον κόσμο… Τι θα τους συμβεί;
Οι περισσότερες από αυτές τις ιστορίες γράφτηκαν στη διάρκεια της πρώτης καραντίνας λόγω κορονοϊού και είναι πράγματα που έζησα και προσπάθησα να θυμηθώ όσο γινόταν καλύτερα, αν και οι παιδικές αναμνήσεις, όταν μπερδεύονται με τις σημερινές λογικές σκέψεις και τις εμπειρίες μας, μοιάζουν να διαλύονται όπως οι τέμπερες στο νερό…
Και μιλώντας για χρώματα, πρέπει να πω για την συνεργασία μου με την νεαρή ζωγράφο Μαρκέλλα Κομπίτσα. Η μητέρα της είναι Κρητικιά, πανεπιστημιακή καθηγήτρια, (Έφη Χαιρέτη) και φίλη μου. Όταν έγραψα αυτά τα πεζά, της τα έστειλα, για να μου πει τη γνώμη της. Τα είδε και η κόρη της, που ξεκινά τώρα την καριέρα της στη ζωγραφική και αμέσως άρχισε να φτιάχνει μικρές ζωγραφιές, για να τις ενσωματώσει στις διηγήσεις μου και να τις απολαύσει περισσότερο. Αυτές τις μικρές ζωγραφιές, που τις έκανε να μοιάζουν σαν τις παιδικές ζωγραφιές της τελευταίας ιστορίας μου, τις μαζέψαμε, τις ξεδιαλέξαμε και κρατήσαμε όσες χρειαζόταν για να μπουν στο βιβλίο! Ήμουν ενθουσιασμένη, που ενέπνευσα ένα νέο κορίτσι να κάνει κάτι τέτοιο και την ευχαριστώ μέσα από την καρδιά μου, γιατί μου τις χάρισε γενναιόδωρα! Άρχισα να σιγουρεύομαι ότι κάτι καλό είχε βγει. Κι έτσι οργάνωσα τη δουλειά μου για δημοσίευση.
Μετά από λίγο καιρό προσφέρθηκε η φιλόλογος Μαιριλή Κορφιάτη να κάνει τις διορθώσεις όπου χρειαζόταν. Την ευχαριστώ ιδιαιτέρως για τον κόπο της, να ασχοληθεί τόσο πολύ!
Επίσης, ευχαριστώ πολύ τη σπουδαία αοιδό μας, τη Μαίρη Κλεινάκη, που ήταν αιτία να ξεκινήσω και να ολοκληρώσω αυτό το βιβλίο. Εκκρεμεί μια συνεργασία μας σε μελλοντικές εξελίξεις αυτών των ιστοριών!
Το σίγουρο είναι πως δεν βγάζω αυτό το βιβλίο για να εντυπωσιάσω κανέναν με γνώσεις ή με μεγαλοστομίες… Το έγραψα γιατί ήθελα από χρόνια να το κάνω αυτό και να “ζήσω” ξανά για λίγο εκείνη την εποχή! Το κυκλοφορώ για να επικοινωνήσω με ανθρώπους που σκέφτονται το ίδιο με εμένα. Που καταλαβαίνουν τι θέλω να πω… Να μείνουν κάποια γεγονότα από τις διηγήσεις μου, στα εγγόνια μου… Και, φυσικά, κάθε ομοιότητα με πραγματικά πρόσωπα και περιστατικά, είναι εντελώς τυχαία!
Ο συνδετικός κρίκος των ιστοριών αυτών, είναι η Βίλα Σβάρτς, που σημαίνει Μαύρο. Και γύρω της πλέχτηκαν ιστορίες, μισοαληθινές, μισοπαραμυθένιες… Γιατί στον δρόμο μας συνέβαιναν πάντα συνταρακτικά γεγονότα στα μάτια ενός παιδιού! Γεγονότα, που έγιναν βάσεις για πορεία ευέλικτη, μέσα στη ζωή! Έγιναν χρώματα, που αναδείχτηκαν πάνω στο μαύρο και έλαμψαν στα μάτια όλων όσων έζησαν από κοντά, αυτή τη μαγική εποχή, μετά τον πόλεμο, που όλα σήμαιναν ελπίδα! Σαν την πρώτη ιδιοκτήτρια της Βίλας Σβαρτς!
Γεννήθηκα, μεγάλωσα και παραμένω στα λατρεμένα μου Χανιά, με ένα μικρό διάλειμμα, που έμεινα στην άλλη αγάπη μου, την Αθήνα! Τα παιδικά μου χρόνια, ήταν πολύ ευτυχισμένα και ενδιαφέροντα, γεμάτα βιβλία και συναντήσεις με λογοτέχνες και ανθρώπους της τέχνης! Αυτό με σημάδεψε στο λόγο μου, στη σκέψη και στη συμπεριφορά μου. Οι σπουδές μου τελείωσαν στην Αγγλική φιλολογία, παρόλο που ήθελα κι ετοιμαζόμουν να γίνω ψυχίατρος. Όμως, άλλαι αι βουλαί των ανθρώπων…
Έχω δυο γιούς, που είναι η ψυχή μου όλη! Και δυο εγγόνια, που είναι η μεγάλη μου παρηγοριά, κάθε μέρα!
Θέλω να πιστεύω πως πάνω απ’ όλα, είμαι δίκαιη. Και πως έχω κάνει, τουλάχιστον τρεις ανθρώπους, να αγαπήσουν το διάβασμα και την ποίηση, παρόλο που απείχαν πάντα! Αυτό, είναι το πνευματικό μου βραβείο! Από τις Εκδόσεις Ραδάμανθυς κυκλοφορεί και η ποιητική μου συλλογή, με τίτλο «Ακροβατώ».
Τώνια Κατζουρού
Δείτε ΕΔΩ για παραγγελίες του βιβλίου
ΡΑΔΑΜΑΝΘΥΣ 