Αντώνης Τσαλαπάκης, δάσκαλος,
Πρόεδρος του ΣΕΠΕ Χανίων
Από το 2ο Τεύχος του περιοδικού «Ραδάμανθυς»
ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΩΝ ΜΝΗΜΟΝΙΩΝ
Το Υπουργείο Παιδείας και η Κυβέρνηση της ΝΔ, εν μέσω πανδημίας και περιοριστικών μέτρων μετακίνησης, βρήκε τον τρόπο να φέρει ό,τι πιο αντιδραστικό, αναχρονιστικό και βαθιά νεοφιλελεύθερο, σε επίπεδο νομοθέτησης, στη δημόσια εκπαίδευση. Ένα νομοσχέδιο, το οποίο επιστρέφει τη δημόσια εκπαίδευση στα χρόνια των μνημονίων και απηχεί τη βαθιά συντηρητική της αντίληψη για την εκπαίδευση.
Η επαναφορά της τιμωρητικής αξιολόγησης και, επί της ουσίας, του Π.Δ. 152, η εισαγωγή διακριτών αντικειμένων στα νηπιαγωγεία απέναντι από κάθε επιστημονικά παιδαγωγική άποψη, η επαναφορά της διαγωγής στα απολυτήρια, η επαναφορά της τράπεζας θεμάτων, η αύξηση μαθητών ανά τάξη και ζητήματα που αφορούν εσωτερικές αναδιαρθρώσεις της ύλης, διδακτικών αντικειμένων και θεματικών ενοτήτων, σε κενό θεσμικού διαλόγου, αποτυπώνει με τον πλέον εμφατικό τρόπο την απαράδεκτη, αντιδημοκρατική και αλαζονική αντίληψη που έχει η ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας για τις νομοθετικές διαδικασίες και τον κοινωνικό διάλογο.
Μάλλον την τρομάζουν οι αντιδράσεις της εκπαιδευτικής κοινότητας και για αυτό προχωράει σε τέτοιες σπασμωδικές ενέργειες. Αυτό άλλωστε φάνηκε έντονα και στις τραγικές πολιτικές επιλογές της με την κατάθεση του νομοσχεδίου για την εκπαίδευση, τον Ιανουάριο που μας πέρασε, που αφορούσε την αναγνώριση των πτυχίων των κολλεγίων για τα επαγγελματικά δικαιώματα στην εκπαίδευση, παρακάμπτοντας ξεκάθαρα το άρθρο 16 του Συντάγματος αλλά και με όλες τις αντιεκπαιδευτικές ρυθμίσεις που έχει φέρει από τον Σεπτέμβριο μέχρι και σήμερα. Προσπαθεί να εισάγει «νέα ήθη» στην άσκηση πολιτικής και νέες μεθόδους διαχείρισης των εκπαιδευτικών ζητημάτων πέρα και έξω από κάθε διαδικασία θεσμικού διαλόγου με τις εκπαιδευτικές Ομοσπονδίες και την κοινωνία.
Η κεντρική φιλοσοφία του πολυνομοσχεδίου, που κατέθεσε το Υπουργείο Παιδείας, είναι η συρρίκνωση της Δημόσιας Εκπαίδευσης και η δραστική μείωση δαπανών σε προσλήψεις εκπαιδευτικού προσωπικού και υλικοτεχνικής υποδομής.
ΑΥΞΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΑΝΑ ΤΜΗΜΑ
ΚΑΙ ΑΝΤΙΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ
Αυτό αποδεικνύεται περίτρανα από το συντηρητικό πισωγύρισμα της αύξησης του αριθμού των μαθητών ανά τμήμα σε νηπιαγωγεία και δημοτικά σχολεία καθώς και η αύξηση του ελάχιστου αριθμού μαθητών από διθέσιο νηπιαγωγείο και άνω, που γνωρίζουμε τι συνέπειες επιφέρει στη μαθησιακή διαδικασία καθώς και στη σχολική πρόοδο των μαθητών. Ξεκάθαρα είναι αντίθετο σε κάθε σύγχρονη παιδαγωγική αντίληψη σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία και πρακτική. Συγκεκριμένα, αυξάνει τον μέγιστο αριθμό από 22 στους 26 μαθητές. Δε σταματά όμως εκεί, καθώς στα 7/θέσια και άνω σχολεία ορίζεται πως δεν μπορεί να υφίσταται τμήμα με λιγότερους από 20 μαθητές και στα νηπιαγωγεία ορίζεται ελάχιστος αριθμός νηπίων δηλ από 14 σε 16 μαθητές ανά τμήμα χωρίς να κάνει την παραμικρή διαφοροποίηση ως προς τα δυσπρόσιτα, απομακρυσμένα και παραμεθόρια νηπιαγωγεία που ο ελάχιστος αριθμός νηπίων, σύμφωνα με τον Ν. 4589/19, είχε οριστεί στους 5 (πέντε) .
Αποτέλεσμα της πολιτικής τους θα είναι ο μεγάλος αριθμός συμπτύξεων τμημάτων και σχολείων, η δραστική μείωση των μόνιμων διορισμών αλλά και οι προσλήψεις αναπληρωτών εκπαιδευτικών, η μείωση των δαπανών για την Παιδεία, η ποιοτική υποβάθμιση της εκπαιδευτικής διαδικασίας και του παρεχόμενου εκπαιδευτικού έργου.
Σε επόμενο άρθρο του νομοσχεδίου, το υπουργείου επιχειρεί να εισάγει διακριτά γνωστικά αντικείμενα στα Νηπιαγωγεία, άμεσα Αγγλικής και έμμεσα Φυσικής αγωγής και Πληροφορικής, επιδιώκοντας να καταστρατηγήσει και να υποβαθμίσει το αναλυτικό πρόγραμμα του Νηπιαγωγείου. Σύμφωνα με το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών του Νηπιαγωγείου τα προγράμματα σχεδιασμού και ανάπτυξης δραστηριοτήτων Γλώσσας, Μαθηματικών, Μελέτης Περιβάλλοντος, Εικαστικών, Μουσικής, Φυσικής Αγωγής, και Πληροφορικής δε νοούνται ως διακριτά διδακτικά αντικείμενα και δεν προτείνονται για αυτοτελή διδασκαλία. Στο Νηπιαγωγείο προάγεται η έννοια της διαθεματικότητας και της ολιστικής αντίληψης της γνώσης. Άλλωστε, οι Νηπιαγωγοί όλα τα παραπάνω αντικείμενα τα διδάσκονται στα Παιδαγωγικά Τμήματα Προσχολικής Εκπαίδευσης των Πανεπιστημίων της χώρας, διαθέτουν την ανάλογη κατάρτιση και επάρκεια και ανταποκρίνονται απόλυτα στις απαιτήσεις της Προσχολικής Εκπαίδευσης.
Η Υπουργός Παιδείας συνεπαρμένη από τους νόμους της νεοφιλελεύθερης αγοράς και τις λογικές της ιδιωτικής εκπαίδευσης παραβλέπει τα χρόνια και καίρια προβλήματα που ταλανίζουν τα δημόσια νηπιαγωγεία με αποκλειστική ευθύνη του κράτους (όπως κτιριακές ανάγκες, υποχρηματοδότηση για λειτουργικές ανάγκες, ελλείψεις σε προσωπικό, εκπαιδευτικούς γενικής, ειδικής αγωγής, ειδικό βοηθητικό προσωπικό κ.ά.).
Παρακάμπτει την Ευρωπαϊκή εμπειρία, όπου σύμφωνα με την απεικόνιση του δικτύου Ευρυδίκη (Ευρωπαϊκό Δίκτυο Πληροφόρησης για τα εκπαιδευτικά συστήματα και τις πολιτικές στην Ευρώπη) η πλειοψηφία των εκπαιδευτικών συστημάτων εισάγει την εκμάθηση της πρώτης ξένης γλώσσα στην ηλικία των 6 με 7 ετών (με την εισαγωγή στο Δημοτικό Σχολείο) και σε πολλές χώρες ακόμα και αργότερα δηλαδή στην ηλικία μεταξύ 8 και 9 ετών.
Ταυτόχρονα παραβλέπει και την απόφαση της ΔΟΕ και της Συνόδου Κοσμητόρων και Προέδρων των Παιδαγωγικών Τμημάτων της χώρας που καταδεικνύει την άστοχη και επικίνδυνη παιδαγωγική αποτύπωση μιας τέτοιας ενέργειας και αποτυπώνει την συμπόρευση όλης της πανεπιστημιακής κοινότητας απέναντι σε αυτή τη ρύθμιση με τον κλάδο των εκπαιδευτικών. Απορούμε τελικά ποιους συμβουλεύεται για αυτές τις αντιπαιδαγωγικές ρυθμίσεις…
Η ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας οφείλει να γνωρίζει ότι η σχολειοποίηση του Νηπιαγωγείου αποτελεί σημαντικό κίνδυνο αλλοίωσης της Προσχολικής αγωγής και εκπαίδευσης. Τα παιδιά στην τρυφερή ηλικία των 4 και 5 ετών, σύμφωνα με το ΔΕΠΠΣ και τα επιστημονικά δεδομένα, έχουν ανάγκη το Νηπιαγωγείο ως φορέα κοινωνικοποίησης (μετά την οικογένεια), το οποίο θα εξασφαλίζει τις προϋποθέσεις, ώστε τα παιδιά να αναπτύσσονται και να κοινωνικοποιούνται ομαλά και πολύπλευρα νιώθοντας ασφάλεια με το πρόσωπο της Νηπιαγωγού.
ΤΙΜΩΡΗΤΙΚΗ «ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ»
Επιδίωξη της κυβέρνησης είναι να επιβάλλει την τιμωρητική αξιολόγηση, η οποία στην ουσία αποτελεί συνέχεια της αξιολόγησης του 2013 (Π.Δ.152) που με αγώνες απέτρεψε και ανέτρεψε συνολικά ο Κλάδος.
Τώρα, επιβάλλεται εσωτερική και εξωτερική αξιολόγηση σχολικών μονάδων καθολικά και εκπαιδευτικών (αρχικά σε Πρότυπα και Πειραματικά), που θα οδηγήσει σε στοχοποίηση των Συναδέλφων και κατηγοριοποίηση σχολικών μονάδων, σε ένα σχέδιο που είναι βγαλμένο από τα πιο ακραία νεοφιλελεύθερα σενάρια άσκησης πολιτικής. Μια πρόταση που δεν έχει καμία σχέση με την ανατροφοδότηση, τον αναστοχασμό και τη βελτίωση του εκπαιδευτικού έργου και που ακολουθεί το λεγόμενο «αγγλοσαξωνικό μοντέλο», το οποίο έχει αποτύχει σε όλα τα επίπεδα σε όσες χώρες έχει εφαρμοστεί.
Προβλέπονται εσωτερικές διαδικασίες σε κάθε σχολική μονάδα, τελική εξωτερική αξιολόγηση και ανάρτηση σε ηλεκτρονική πλατφόρμα. Είναι βέβαιο πως η κατάληξη θα είναι τα σχολεία να κατηγοριοποιούνται με σειρά κατάταξης και ανάλογα με τη βαθμολογία που επιτυγχάνουν ανά δήμο και ανά περιφερειακή ενότητα.
Οι εκπαιδευτικοί (Αρχικά σε Πρότυπα και Πειραματικά κατά το σχ. Έτος 2020-21 με προοπτική καθολικής επέκτασης, όπως επανειλημμένα έχει υπάρξει κυβερνητική δέσμευση) σε ατομικό επίπεδο θα αξιολογούνται από τον Δ/ντή του σχολείου και τον Συντονιστή Εκπαιδευτικού ‘Έργου πάνω σε όλα τα θέματα. Οι εκπαιδευτικοί καθίστανται υπεύθυνοι και υπόλογοι για συγκεκριμένα ποσοτικά αποτελέσματα και δείκτες.
Σαν αποτέλεσμα των νομοθετικών ρυθμίσεων που έχουν κατατεθεί προς ψήφιση ο κλάδος και ο καθένας εκπαιδευτικός προσωπικά θα φορτωθεί όλες τις παραλείψεις της υποχρηματοδοτούμενης δημόσιας εκπαίδευσης και την απουσία αντίστοιχων κυβερνητικών πολιτικών που θα έπρεπε να στηρίζουν τη δημόσια εκπαίδευση, όπως επιβάλλει το Σύνταγμα.
Το υπουργείο παιδείας με το πολυνομοσχέδιο των 98 άρθρων δεν δείχνει καμία ευαισθησία να ρυθμίσει τα βασικά ζητήματα της δημόσιας εκπαίδευσης, όπως τους χιλιάδες διορισμούς σε ειδική και γενική αγωγή κοροϊδεύοντας ουσιαστικά τους χιλιάδες αναπληρωτές που στηρίζουν το δημόσιο όλα αυτά τα χρόνια της αδιοριστίας με μια βαλίτσα στο χέρι υπηρετώντας τη δημόσια εκπαίδευση σε κάθε γωνιά της Ελλάδας.
Το νομοθετικό έργο της Κυβέρνησης της ΝΔ, που αφορά τους αναπληρωτές, ξεκίνησε τον Ιανουάριο, με βαθιά νεοφιλελεύθερα χαρακτηριστικά, με την ψήφιση νόμου που ουσιαστικά εξισώνει τα πτυχία των ιδιωτικών κολεγίων με αυτά των ΑΕΙ, δίνοντας δικαίωμα στους αποφοίτους αυτών των κολεγίων να ενταχθούν στους πίνακες αναπληρωτών. Με παράκαμψη του άρθρου 16 του Συντάγματος και με κλείσιμο του ματιού στους ιδιοκτήτες κολεγίων ψήφισε τη συγκεκριμένη ρύθμιση μαζί με τη ρύθμιση της τιμωρίας για όσους δεν αναλάμβαναν διορισμό σε 2 χρόνια αποκλεισμού από την εργασία τα επόμενα χρόνια. Στην κριτική που ασκήσαμε, ότι αυτό στοχεύει να περάσει και στους αναπληρωτές, με κροκοδείλια δάκρυα ξεκαθάριζε η ηγεσία του υπουργείου παιδείας ότι δεν υπάρχει τέτοια πρόθεση. Δεν πέρασαν 3 μήνες και φέρνει τη συγκεκριμένη διάταξη και στους αναπληρωτές τιμωρώντας τους ουσιαστικά για την ανικανότητα της Κυβέρνησης να παρέχει ουσιαστικά κίνητρα, ώστε οι συνάδελφοι να αναλαμβάνουν υπηρεσία και να μην αναγκάζονται να μην αποδέχονται τη πρόσληψή τους. Το να μην αναλάβει ένας εκπαιδευτικός υπηρεσία σε πρόσληψη, αυτή τη χρονική περίοδο, δεν αποτελεί επιλογή γιατί έχει άλλες δυνατότητες αλλά τον ωθούν σοβαροί λόγοι και ανυπέρβλητες οικογενειακές και οικονομικές συνθήκες. Έτσι, θα τιμωρηθούν, οι αναπληρωτές που θα αρνηθούν πρόσληψη ή θα παραιτηθούν για οποιοδήποτε λόγο, για 2 έτη έως 3 έτη (αφορά τις ειδικές προκηρύξεις) από την εργασία.
ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΟΥ ΟΡΓΟΥΕΛ!
Την ίδια ώρα και ενώ βρισκόμαστε στη δύνη της υγειονομικής κρίσης οι οδηγίες του ΕΔΟΥ για την ορθή λειτουργία των σχολικών μονάδων είναι «ήξεις αφήξεις». Με μια πρωτοφανή κίνηση, που ενδεχομένως συνιστά απόπειρα εξαπάτηση της ελληνικής κοινωνίας στο σύνολό της, προχώρησε ο ΕΟΔΥ προφανώς σε συνεννόηση με το υπουργείο παιδείας που αναδεικνύει το θέμα της αποκλιμάκωσης των περιοριστικών μέτρων σε άλλη διάσταση. Συγκεκριμένα στις οδηγίες που εξέδωσε ο ΕΟΔΥ, το Σάββατο 2 Μαΐου προσδιόριζε την αναλογία ατόμων και τετραγωνικών μέτρων για τα σχολεία σε 1 μαθητή ανά 7 τ.μ. Με αυτή την οδηγία θα ήταν εφικτό να βρίσκονται στις σχολικές αίθουσες πολύ λιγότερος αριθμός από τον προβλεπόμενο που έχει ανακοινώσει το υπουργείο παιδείας δηλ. 15 μαθητές ανά σχολική αίθουσα. Όσοι έχουν εικόνα της πραγματικότητας (εκπαιδευτικοί, μαθητές και γονείς) και όχι ενός επιτελικού σχεδίου επί χάρτου γνωρίζουν ότι οι αίθουσες των σχολικών μονάδων μας στην καλύτερη περίπτωση φτάνουν τα 40 τ.μ.
Η αντίφαση φάνηκε από την πρώτη στιγμή και ο ΕΟΔΥ, σε συνεργασία προφανώς με το υπουργείο παιδείας, τροποποίησε τις οδηγίες αλλάζοντάς τις αμέσως, μετά από μερικές ώρες, διαγράφοντας την αναλογία 1 (μαθητής) / 7 (τ.μ.) και ορίζοντας ότι την απόφαση για την αναλογία των μαθητών ανά τετραγωνικό μέτρο την έχει πλέον όχι ο ΕΟΔΥ, όχι το Υπουργείο Υγείας αλλά το Υπουργείο Παιδείας.
Η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας και συνολικά η κυβέρνηση είναι εκτεθειμένη απέναντι σε γονείς, μαθητές και εκπαιδευτικούς κι οφείλει άμεσα να δώσει «πειστικές» απαντήσεις για την αλλαγή των οδηγιών του ΕΟΔΥ.
Το αποκορύφωμα των διαθέσεων της κυβέρνησης υπήρξε η απαράδεκτη, αντισυνταγματική και καθ’ όλα πραξικοπηματικού χαρακτήρα τροπολογία στο υπό ψήφιση νομοσχέδιο του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, που κατέθεσε στις 8/5 στα κλεφτά, το Υπουργείο Παιδείας και προσπαθεί να στήσει, εν μέσω πανδημίας, Οργουελιανό περιβάλλον στα σχολεία μας, με την ζωντανή μετάδοση του μαθήματος σε πραγματικό χρόνο.
Όπως αποδεικνύεται περίτρανα από την τακτική του Υπουργείου Παιδείας, για την Κυβέρνηση της ΝΔ δεν αποτελούν στη δημόσια εκπαίδευση κεντρικά ζητήματα τα θέματα της υλικοτεχνικής υποδομής, του εκπαιδευτικού προσωπικού, του περιεχομένου της εκπαίδευσης αλλά η αξιοποίηση της πανδημίας για την κατάλυση κάθε έννοιας δημοκρατίας, προστασίας προσωπικών δεδομένων και παιδαγωγικών αρχών και σχέσεων. Με αυτή την ενέργεια το Υπουργείο Παιδείας ανοίγει τον ασκό του Αιόλου σχετικά με τα ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα, την παραβίαση του Συντάγματος καθώς και τις δημοκρατικές και κοινοβουλευτικές αρχές. Η κάμερα, μέσα στη σχολική τάξη, δεν παραβιάζει μόνο την αίθουσα διδασκαλίας και το μάθημα, αλλά αφήνει τα παιδιά μας «βορά» σε τρίτα πρόσωπα χωρίς καμία διασφάλιση για το ποιος, για ποιους λόγους και πόσοι μπορούν να τα παρακολουθούν πίσω από μια οθόνη στο σπίτι.
Όπως είναι γνωστό στην παιδαγωγική επιστήμη το σχολικό μάθημα παράγεται από όλη την τάξη κι όχι μόνο από τον εκπαιδευτικό. Το μάθημα δεν γίνεται καθέδρας αλλά με τη συμμετοχή όλων των μαθητών μεταξύ τους και με το καθένα χωριστά (εξατο-μικευμένα). Και μην ξεχνάμε ότι η σχολική τάξη είναι ο χώρος όπου αξιοποιείται το λάθος, γιατί, μέσα από το λάθος, οι μαθητές μας προχωράνε και προοδεύουν. Μέσα στην σχολική τάξη χωρούν πολλά συναισθήματα όπως: η αγάπη, η προσοχή, το ενδιαφέρον κλπ. Αυτό που δε χωράει όμως σίγουρα είναι η φανερή ή η κρυφή κάμερα.
Η παραβίαση των προσωπικών δεδομένων και η απαράδεκτη αυτή τροπολογία συνθλίβει παιδιά με γνωστικές αδυναμίες, με ειδικές μαθησιακές ανάγκες (μαθησιακά προβλήματα, ξεσπάσματα ενός μαθητή με ΔΕΠΥ, εκρήξεις θυμού ενός μαθητή με αυτισμό, συμπεριφορές μαθητών που προκύπτουν ενδεχομένως από οικογενειακά περιβάλλοντα που αντιμετωπίζουν δυσκολίες, κ.α.). Η παραβίαση των προσωπικών δεδομένων είναι προφανής τόσο για τους μαθητές όσο και για τους εκπαιδευτικούς. Η ανάπτυξη της παιδαγωγικής σχέσης παραβιάζεται κατάφωρα και πυροδοτεί αλυσιδωτές αντιδράσεις για τις στάσεις των ίδιων των μαθητών για το σχολείο και την κοινωνία εν γένει. Η τροπολογία αυτή εμφορείται από την αντίληψη της κατάλυσης της Παιδαγωγικής και ως επιστήμης και ως σχέσης.
Ενάντια στις βίαιες, αντιδραστικές, αντιεκπαιδευτικές και βαθιά νεοφιλελεύθερες, συντηρητικές αντιλήψεις της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας και της κυβέρνησης που υπηρετεί, η εκπαιδευτική κοινότητα έχει ορθώσει το ανάστημά της και καλεί τους γονείς να σταθούν στο πλάι της. Για τη διασφάλιση των δικαιωμάτων των εκπαιδευτικών και των μαθητών μας. Για την υπεράσπιση του δημόσιου και δωρεάν χαρακτήρα του σχολείου μας. Για ένα σχολείο ανοιχτό σε όλους.
Αντώνης Τσαλαπάκης
Κατεβάστε δωρεάν το περιοδικό εδώ: Τεύχος 2
ΡΑΔΑΜΑΝΘΥΣ 