Η Ιστορία αποτελεί τον ιστό πάνω στον οποίο σμιλεύονται συνειδήσεις
-Πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Ραδάμανθυς το βιβλίο σου, με τίτλο «Χώμα Κόκκινο». Αφορά ιστορίες που τις έζησες ο ίδιος σε δύο ταξίδια σου σε χώρες της Αφρικής. Πως βίωσες αυτή την εμπειρία; Και πώς αποφάσισες να μεταφέρεις στο χαρτί όσα είδες;
Μ. Τζανάκης: Τα ταξίδια πάντα αποτελούν ένα ισχυρό ερέθισμα προβληματισμού και βέβαια τεκμήρια μιας πραγματικότητας που ίσως να μην αντιλαμβανόμαστε. Πολύ περισσότερο όταν τα συγκεκριμένα ταξίδια έγιναν στο πλαίσιο εθελοντικών δράσεων και δεν ήταν ακριβώς ταξίδια «τουρισμού»! Δυστυχώς, στην Αφρική αποτυπώνεται το μεγαλύτερο έγκλημα που έγινε στην ιστορία της ανθρωπότητας από τους αποικιοκράτες προς τους ιθαγενείς πληθυσμούς εκεί. Ένα έγκλημα που δυστυχώς συνεχίζεται-με άλλη μορφή ίσως- και που αν μη τι άλλο, όλοι όσοι έχουν συνείδηση αυτού, οφείλουμε είτε προφορικά, είτε γραπτά, να αφυπνίζουμε στο μέτρο που μπορούμε συνειδήσεις. Έχοντας αυτό και μόνο στο μυαλό θέλησα να μεταφέρω κάποια στιγμιότυπα μέσα από τα διηγήματα που περιλαμβάνονται στο «Χώμα κόκκινο».
-Γενικά, από τα βιβλία σου μπορώ να συμπεράνω ότι σου αρέσει ιδιαίτερα η Ιστορία. Η Ιστορία έρχεται σε πρώτο πλάνο και στο «Μυρίζοντας μόνο γιασεμί», και στο «Ο Αιώνας του Καπετάνιου – μυθιστορηματική βιογραφία του Μιχάλη Κόρακα», αλλά και σε πολλά ακόμα έργα σου. Αυτό που παρατηρώ διαβάζοντας τα έργα σου είναι ότι μεταφέρεις αληθινές ιστορίες ανθρώπων, με στοιχεία μυθοπλασίας, με συγκεκριμένο κάθε φορά ιστορικό φόντο, στοιχείο που σίγουρα δεν είναι εύκολο. Αλήθεια, πόσος χρόνος έρευνας χρειάστηκε, πχ. για τα δύο αυτά έργα;
Μ. Τζανάκης: Είτε μας αρέσει, είτε όχι η Ιστορία αποτελεί τον ιστό όχι μόνο των επιστημών, αλλά τον ιστό πάνω στον οποίο σμιλεύονται συνειδήσεις, χαρακτήρας και εν τέλει ο άνθρωπος «μορφώνεται», δηλαδή με την κυριολεκτική σημασία του ρήματος αποκτά «μορφή»! σε διαφορετική περίπτωση καθένας και καθεμιά παραμένει ισόβια σε κατάσταση «παραμόρφωσης».
Η Ιστορία έχει πρωτίστως διδακτικό χαρακτήρα κι όσοι αλληθωρίζουν απέναντι της διαστρέφουν την συνείδησή τους. Προσωπικά δεν δέχομαι σημαντικά κεφάλαια της Ιστορίας να θυσιάζονται στο βωμό πολιτικών σκοπιμοτήτων και η Ιστορία να αφήνεται άθυρμα στις διαθέσεις όσων θέλουν μέσω αυτής όχι την «αφύπνιση», αλλά την νάρκωση του «πολίτη».
Ο Μιχάλης Κόρακας αποτελεί ένα τρανό παράδειγμα ενός ανιδιοτελούς πατριώτη που πολέμησε απ’ την εφηβεία ως το βαθύ γήρας του τον κατακτητή. Δεν είναι δυνατόν να περιορίζεται η γνώση μας γι’ αυτόν στην ονοματοδοσία κάποιου δρόμου ή κάποιας πλατείας. Με δεδομένη την μοναδική αναλυτική ιστορική μελέτη στον Μιχάλη Κόρακα από τον αείμνηστο Νίκο Σταυρινίδη, θέλησα αξιοποιώντας κύριες ή δευτερεύουσες «πηγές» που έψαξα κυρίως στην Βικελαία βιβλιοθήκη του Ηρακλείου να ανασυνθέσω τη ζωή και τη δράση του μυθιστορηματικά με ένα σύντομο και φιλοδοξώ προσιτό στον μέσο αναγνώστη κείμενο, για να μη χαθεί η μνήμη αυτού του φοβερού ανθρώπου.
Αντίστοιχα στο «Μυρίζοντας μόνο γιασεμί», μια φράση από ένα ακιδογράφημα που διάβασα μέσα στα υπόγεια της Κοραή 4 στο κέντρο της πρωτεύουσας, βρήκα σ’ αυτήν ένα μοναδικό ερέθισμα να αναφερθώ και να ανασυνθέσω ιστορίες αφανών ανθρώπων που έπεσαν θύματα του ναζισμού. Η στάση ζωής αυτών των ανθρώπων είναι «μάθημα» με πολλούς αποδέκτες κυρίως προς τους πατριδοκάπηλους που εκ του ασφαλούς εμπορεύονται τον «πατριωτισμό» προς ίδιον όφελος.
Ο χρόνος έρευνας σίγουρα είναι μεγαλύτερος από τον χρόνο συγγραφής ενός βιβλίου και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως από τις διαθέσιμες πηγές αλλά και από τα νέα στοιχεία που προκύπτουν από την κάθε έρευνα ο συνολικός χρόνος που χρειάζεται οποιοσδήποτε συγγραφέας για να ολοκληρώσει το έργο του.
Δείτε εδώ όλα τα βιβλία
-Πότε καταλαβαίνεις ότι ένα θέμα έχει αρχίσει και σε πολιορκεί ζητώντας να γραφτεί η ιστορία του;
Μ. Τζανάκης: Όταν είμαι σίγουρος ότι πρέπει να «μοιραστώ» κάτι, όταν κρίνω ότι αυτό το θέμα πρέπει έστω και με την ταπεινή «πέννα» μου να διασωθεί, γιατί κάθε απώλεια μνήμης είναι πάντα αποδοχή μιας μεγάλης «ήττας»!
-Η σχέση με το γράψιμο πώς και πότε ξεκινάει;
Μ. Τζανάκης: Από μεγάλη εσωτερική ανάγκη κάποια στιγμή και εντελώς στα «τυφλά» έστειλα ένα χρονογράφημα σε κάποια εφημερίδα, χωρίς να είμαι βέβαιος για την δημοσίευσή του. Ο τότε διευθυντής της εφημερίδας –από τις παλιές ∙δημοσιογραφικές καραβάνες και με εξαιρετική συγκρότηση άνθρωπος- επικοινώνησε άμεσα μαζί μου και θέλησε να συναντηθούμε. Έκτοτε μπαίνω μάλλον φουριόζος σε στήλες διαφόρων εντύπων εντός και εκτός Κρήτης και την πρώτη ιστορική νουβέλα την γράφω πριν δέκα χρόνια αποτυπώνοντας μια οικογενειακή ιστορία που βρήκα κλειδωμένη σε ένα μικρό μπαούλο του παππού!
-Τα λογοτεχνικά έργα που θεωρείς ότι σε έχουν σημαδέψει, συγγραφείς που σε επηρέασαν; Ποια θα ξεχώριζες;
Μ. Τζανάκης: Αυτές οι ερωτήσεις είναι πάντα «δύσκολες», αφού τα κριτήρια είναι πολλά και διαφορετικά. Στην λογοτεχνία μας από πού να αρχίσεις και πού να τελειώσεις; Εκτός από το παγκόσμιο μέγεθος του Καζαντζάκη πάντα με γοήτευε ο λόγος των ηθογράφων μας –Παπαδιαμάντης, Βιζυηνός- εννοείται ο κοινωνικός χαρακτήρας των έργων του Θεοτόκη, Καραγάτσης, φυσικά ο μοναδικός Αντώνης Σαμαράκης από τους νεότερους η σπουδαία Λιλή Ζωγράφου, ενώ με ενδιαφέρον διαβάζω και αρκετούς νεότερους που μπαίνουν στο χορό του Ιστορικού μυθιστορήματος. Εκφράζω ωστόσο το θαυμασμό μου για μια εξαιρετική και σεμνή παρουσία που τα βιβλία της προσωπικά πάντα με συγκινούν∙ αναφέρομαι στην Τέσυ Μπάιλα!
Γενικότερα από συγγραφείς ο Βασίλης Ραφαηλίδης ήταν πραγματικά μοναδικός, και μην ξεχνούμε τα ξεχωριστά έργα του Φρέντυ Γερμανού που δημιούργησε μια «σχολή» στο χώρο της μυθιστορηματικής βιογραφίας!
Μοναδική «φροντίδα» είναι η προώθηση των εμβολίων και το «ντηλάρισμα» τους και σε δεύτερη μοίρα έρχονται όλα τα υπόλοιπα
–Ο Covid-19 και οι πολιτικές που επιβλήθηκαν με αφορμή την πανδημία σίγουρα είχαν και συνεχίζουν να έχουν καταστρεπτικά αποτελέσματα και όχι μόνο για τις τέχνες και τον πολιτισμό. Ο συγγραφέας Μιχάλης Τζανάκης πώς το βίωσε όλο αυτό;
Μ. Τζανάκης: Νομίζω ότι αυτή η άκρως «περίεργη» ιστορία λειτούργησε ως καταλύτης για αλλαγές και ανατροπές στην κοινωνία που δεν εμπίπτουν από ένα σημείο και μετά στο πεδίο της δημόσιας υγείας, αλλά ευθέως συνέτριψαν και συντρίβουν την «κοινωνική υγεία». Παρακολουθώ διαρκώς πως μοναδική «φροντίδα» είναι η προώθηση των εμβολίων και το «ντηλάρισμα» τους και σε δεύτερη μοίρα έρχονται όλα τα υπόλοιπα. Με ενοχλεί φοβερά αυτό, όπως με ενοχλεί η ένδεια του κοινωνικού κράτους σε αντίθεση με την «γενναιοδωρία» του στα συστημικά Μ.Μ.Ε. και τα πάσης φύσεως επιχειρηματικά συμφέροντα. Με δυσκολία μπορώ να αποδεχτώ ότι συστηματικά διχάζεται η κοινωνία με μανιχαϊστικού τύπου πρακτικές και η ευκολία που στιγματίζεται όποιος δεν αποδέχεται ότι του επιβάλλεται ως «θέσφατο».
Αισθάνομαι πραγματικά αποστροφή από τις ισχυρές δόσεις «Άδωνη», από τα σημειώματα «εξόδου», από τα πολλά barcode που υποκαθιστούν την ύπαρξή μου, ενοχλούμαι από το γεγονός ότι για να πιείς έναν καφέ πρέπει να σου σκανάρουν δέκα «αριθμούς», χωρίς όλα αυτά να έχουν κάποιο αποτέλεσμα επί της ουσίας. Εξοργίζομαι όταν οι πολιτικοί το παίζουν «ειδικοί» και οι «ειδικοί» ασκούν πολιτική! Όταν όλο αυτό το covid-show γίνεται ριάλιτι με τηλεπερσόνες απίθανες και δυστυχώς με ταμπέλες «καθηγητών» που τις συνοδεύουν!
Ας μην ξεχνάμε ότι μετρούμε νεκρούς όσο ο πληθυσμός μιας μεγάλης επαρχιακής πόλης και τα εκατομμύρια αντί να δίνονται για την ενίσχυση του ΕΣΥ, δίνονται για την ενίσχυση των καναλιών!
«Υπόθεση Πολκ», προσεχώς…
-Να περιμένουμε το επόμενο διάστημα ένα νέο ιστορικό μυθιστόρημα ή έχεις κάτι άλλο στα σκαριά;
Μ. Τζανάκης: Η «ιστορία» συνεχίζει να με ταλαιπωρεί! Αυτήν την φορά μέσα από έρευνα που προσωπικά με συνεπήρε θέλησα να ασχοληθώ με ένα πολιτικό-δημοσιογραφικό θρίλερ της μεταπολεμικής Ελλάδας. Μια δολοφονία που είχε δύο «θύματα»∙ το εκτελεσθέντα Αμερικανό δημοσιογράφο του CBS Τζορτζ Πολκ και τον επίσης δημοσιογράφο Γρηγόρη Στακτόπουλο που η κυβέρνηση Σοφούλη-Τσαλδάρη «φόρτωσε» το έγκλημα προκειμένου να μην διαταράξει τις σχέσεις της με τους πολιτικούς «προστάτες» της.
Τα υπόλοιπα προσεχώς στο βιβλίο…
ΡΑΔΑΜΑΝΘΥΣ 