«…Η τεράστιας έκτασης παγκόσμια μελέτη του ανθρώπινου γονιδιώματος απέδειξε ότι τα γονίδια όλων ανεξαιρέτως των ανθρώπων του πλανήτη μας είναι ίδια σε ποσοστό που υπερβαίνει το 99,8%…».
«…Αν κυριαρχήσουν οι εταιρείες στο χώρο αυτής της έρευνας, ο κίνδυνος που μας απειλεί δεν είναι μόνο να μη μάθουμε ποτέ την αλήθεια για τον ανθρώπινο οργανισμό, αλλά και να δημιουργηθούν ασύλληπτοι εφιάλτες φονικών ιών που μπορεί να απειλήσουν ακόμη και το ανθρώπινο είδος, μέσα στα εργαστήρια που θα αναζητούν με ιλιγγιώδη ταχύτητα και μηδενική προφύλαξη το γονιδιακό κέρδος…».
Το άρθρο γράφτηκε το 2001
Και τώρα τι θα κάνουμε, που τα γονίδιά μας μετρήθηκαν και βρέθηκαν απελπιστικά λίγα, κάπου 30.000, μόλις διπλάσια από του σκουληκιού ή της μύγας, και τα ίδια κατά 98% με του χιμπατζή, με αποτέλεσμα να είναι αδύνατο πλέον να σταθεί η θεωρία της μονοσήμαντης αντιστοίχισης κάποιου γονιδίου με οποιοδήποτε χαρακτηριστικό όχι μόνο του οργανισμού αλλά και της συμπεριφοράς των ανθρώπων;
Πόσα και πόσα δεν είχαμε ακούσει τα τελευταία χρόνια, γονίδια που όχι απλώς κατέγραφαν τη γενετική προδιάθεση εμφάνισης κάποιας ασθένειας, αλλά επιπλέον προκαθόριζαν ακόμη και την… εξυπνάδα, την εγκληματικότητα ή την ομοφυλοφιλία. Στο όνομα της προόδου της επιστήμης και των πιο σύγχρονων ανακαλύψεων της στη Γενετική και τη Βιολογία, του ρόλου των γονιδίων, είχαν αρχίσει να θεμελιώνονται οι πιο σκοταδιστικές, παμπάλαιες αντιλήψεις – ότι τα πάντα στην ανθρώπινη ύπαρξη και τις εκδηλώσεις της είναι απολύτως προκαθορισμένα από τη στιγμή της γέννησης του καθενός, γραμμένα στα γονίδια του, οπότε τίποτα δεν μπορεί να αλλάξει!
Ο καθένας γεννιέται με τη μοίρα του, δηλαδή, οπότε κανένας κοινωνικός αγώνας για αλλαγή δεν έχει νόημα. Αφού οι λιγότερο έξυπνοι γεννιούνται έτσι, γιατί να τους στέλνουμε σχολείο να μορφωθούν; Αφού οι εγκληματίες είναι «πλασμένοι» για το έγκλημα, τι νόημα έχει η επιείκεια απέναντί τους, αφού είναι γενετικά αδύνατο να διορθωθούν; Θάνατος, λοιπόν! Δεν θα ήταν αφελές να μιλάμε για ισότητα των ανθρώπων και ίσα δικαιώματα, αφού θα αποδεικνυόταν γονιδιακά ότι υπάρχουν ανώτερα και κατώτερα ανθρώπινα όντα;
Όλα αυτά κατέρρευσαν, καθώς η τεράστιας έκτασης παγκόσμια μελέτη του ανθρώπινου γονιδιώματος απέδειξε ότι τα γονίδια όλων ανεξαιρέτως των ανθρώπων του πλανήτη μας είναι ίδια σε ποσοστό που υπερβαίνει το 99,8%.
«Είναι μια άσχημη μέρα για το ρατσισμό και την ξενοφοβία. Είμαστε όλοι δίδυμοι αδελφοί που μας διαχωρίζουν οι διαφορετικές συνθήκες της ζωής μας», δήλωσε χαρακτηριστικά ο υπουργός Έρευνας της Γαλλίας Ροζέ-Ζεράρ Σβαρτσενμπέρ.
Αποδείχθηκε και γενετικά, λοιπόν, ότι τα γονίδια δεν παράγουν μία πρωτεΐνη το καθένα, αλλά 8 έως 10, ανάλογα με τις συνθήκες, την επίδραση του περιβάλλοντος και τις ανάγκες του οργανισμού. Είναι επομένως η εξαιρετικά πολύπλοκη αλληλεπίδραση των γονιδίων και οι συνθήκες του περιβάλλοντος και όχι η νομοτελειακή, αναλλοίωτη «εντολή» του κάθε γονιδίου που διαμορφώνει την υγεία και την προσωπικότητα των ανθρώπων. Με άλλα λόγια, ο άνθρωπος πολύ λιγότερο «γεννιέται», και πολύ περισσότερο «γίνεται»!
Η διατροφή μας, η κοινωνική ομάδα μέσα στην οποία θα ζήσουμε, η αλληλεπίδραση ανθρώπου-φύσης είναι τελικά αυτό που θα καθορίσει ακόμη και το αν θα εκδηλωθεί μια αρρώστια για την οποία έχουμε γενετική προδιάθεση – αυτό είναι το φιλοσοφικό και κοινωνικό μήνυμα της κολοσσιαίας επιστημονικής επιτυχίας αποκωδικοποίησης του ανθρώπινου γονιδιώματος.
Δεδομένου όμως ότι τις συνθήκες του μεν κοινωνικού περιβάλλοντος τις καθορίζει αποκλειστικά ο άνθρωπος – στο δε φυσικό περιβάλλον επιδρά όλο και περισσότερο – είναι προφανές ότι οι ευθύνες για την τύχη των ανθρώπων βρίσκονται πολύ περισσότερο στα χέρια των ίδιων των ανθρώπων από όσο νομίζαμε μέχρι τώρα.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η σύνδεση των γονιδίων με ασθένειες είναι υπαρκτή και ανοίγει τεράστιο πεδίο ανάπτυξης νέων φαρμάκων. Όμως σε καμία περίπτωση αυτό δεν πρέπει να αφεθεί στην αδηφάγα βουλιμία του ιδιωτικού τομέα. Το αδίστακτο κυνήγι του κέρδους είναι δυνατό να προκαλέσει τρομερή ζημιά στις ευαίσθητες ισορροπίες του γονιδιώματος. Ήδη ο ιδιωτικός τομέας, η περιβόητη «Σελέρα», γελοιοποιήθηκε, καθώς μόλις πέρυσι υποστήριζε ότι τα γονίδια ήταν 140.000.
Τώρα οι ιδιωτικές εταιρείες εστιάζουν την προσοχή τους μόνο σε 400-500 «κερδοφόρα» γονίδια διαδεδομένων ασθενειών. Δεν πρέπει να τους επιτραπεί να καθορίσουν την πορεία των ερευνών αποκλειστικά προς τα εκεί που θέλουν. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να τους επιτραπεί να «πατεντάρουν» τα στοιχεία του ανθρώπινου γονιδιώματος, να «ιδιοποιηθούν» γονίδια του σώματός μας επειδή… «τα βρήκαν πρώτοι».
Όλοι οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι οι γνώσεις μας για το γονιδίωμα αυτή τη στιγμή (2001) είναι υποτυπώδεις, ανεπαρκέστατες. Αν κυριαρχήσουν οι εταιρείες στο χώρο αυτής της έρευνας, ο κίνδυνος που μας απειλεί δεν είναι μόνο να μη μάθουμε ποτέ την αλήθεια για τον ανθρώπινο οργανισμό, αλλά και να δημιουργηθούν ασύλληπτοι εφιάλτες φονικών ιών που μπορεί να απειλήσουν ακόμη και το ανθρώπινο είδος, μέσα στα εργαστήρια που θα αναζητούν με ιλιγγιώδη ταχύτητα και μηδενική προφύλαξη το γονιδιακό κέρδος.
*Το άρθρο του Γιώργου Δελαστίκ δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΠΡΙΝ«, το 2001, με τίτλο «To DNA είναι… «μαρξιστικό»!
Από τις εκδόσεις Τόπος κυκλοφόρησε πρόσφατα ένα βιβλίο αφιέρωμα στον Γιώργο Δελαστίκ, με τίτλο «Αφιέρωμα στον Γιώργο Δελαστίκ – Η δημοσιογραφία ως τέχνη, (επιμέλεια και επιλογή κειμένων: Βασίλης Μπρούμας).
ΡΑΔΑΜΑΝΘΥΣ 