Ο Φώτης Ποντικάκης μιλά για το παραμύθι της Δέσποινας Τζιάκη

ΤΟ ΛΕΜΟΝΟΣΠΙΤΟ

Δέσποινα Τζιάκη, Εκδόσεις Ραδάμανθυς

Η ομιλία του Φώτη Ποντικάκη, Υπεύθυνου του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Βάμου, στην εκδήλωση για την παρουσίαση του βιβλίου της Δέσποινας Τζιάκη που έγινε στον Ιστιοπλοϊκό Όμιλο Χανίων

Τη Δέσποινα Τζιάκη τη γνώρισα αρκετά χρόνια πριν κι έχουμε επανειλημμένα συνεργαστεί σε προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Αγωγής Υγείας που υλοποιούσε στο νηπιαγωγείο της. Συνεργαστήκαμε και σε αρκετά Σεμινάρια Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης που οργάνωσε είτε η Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Χανίων είτε το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Βάμου, σε αρκετά από τα οποία παρουσίασε καινοτόμες εκπαιδευτικές δραστηριότητες του σχολείου της, συμμετέχοντας μάλιστα και σε Δίκτυα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης.

Το βιβλίο αυτό απευθύνεται σε μικρά παιδιά, προσφέροντας την ευκαιρία στους γονείς ή τους εκπαιδευτικούς να συζητήσουν μαζί με τα παιδιά για ορισμένα πολύ σημαντικά ζητήματα που περνάνε μέσα από την ιστορία των παιδιών του βιβλίου:

• Η Παραδοσιακή αρχιτεκτονική: Τα «λεμονόσπιτα» είναι ένα δείγμα της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής των νησιών. Μπορούμε με αφορμή αυτά να μιλήσουμε για την παραδοσιακή αρχιτεκτονική και να αναζητήσουμε δείγματά της στο κοντινό μας περιβάλλον, στη γειτονιά, την πόλη ή το χωριό μας.
• Η χρήση φυσικών υλικών στη δόμηση: Τα λεμονόσπιτα φτιάχνονται από πέτρα όπως και πολλά παραδοσιακά κτήρια. Μπορούμε να συγκρίνουμε αυτό τον τρόπο κατασκευής με τον τρόπο κατασκευής των σύγχρονων σπιτιών αλλά και με παραδοσιακούς τρόπους κατασκευής κτηρίων στην περιοχή μας ή σε άλλα μέρη του κόσμου, να μιλήσουμε για τα φυσικά υλικά που χρησιμοποιούνται (π.χ. άχυρο και λάσπη, διάφορα είδη πέτρας, ξύλο κοκ), να δούμε εικόνες από τη χρήση διαφορετικών υλικών σε κτήρια και τέλος να μιλήσουμε για πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της χρήσης κάθε υλικού.
• Η προστασία της φύσης ως προϋπόθεση της επιβίωσης του ανθρώπου: Η προστασία της λεμονιάς στη Φολέγανδρο με την ανέγερση πέτρινου λεμονόσπιτου γύρω της προέκυψε από την ανάγκη των ανθρώπων να εξασφαλίσουν την επιβίωσή τους με βασικά είδη διατροφής. Ο άνθρωπος δεν μπορεί να επιβιώσει λοιπόν χωρίς τη φύση, είναι αναγκασμένος να προστατεύει τη φύση για να μπορεί ο ίδιος να επιβιώνει. Σε ένα τραγικό παράδειγμα αντίθετης πρακτικής, στα Νησιά του Πάσχα στον Ειρηνικό Ωκεανό, οι κάτοικοι έκοψαν όλα τα δέντρα για να χρησιμοποιήσουν τους κορμούς ως εργαλεία μεταφοράς των τεράστιων αγαλμάτων που έφτιαχναν σε διάφορα σημεία του νησιού. Κατέληξαν ανθρωποφάγοι κι ο πληθυσμός τους μειώθηκε ραγδαία εξαιτίας της έλλειψης τροφής.
• Η προσαρμογή των ανθρώπων στις κλιματικές αλλαγές: Μέσα από το ιδιαίτερο κλίμα του Αιγαίου με τους δυνατούς ανέμους που οδήγησαν στη δημιουργία των λεμονόσπιτων για την προστασία της λεμονιάς μπορούμε να φτάσουμε στη συζήτηση για το ιδιαίτερο κλίμα κάθε τόπου και πώς αυτό επηρεάζει τη ζωή των ανθρώπων, πώς τελικά προσαρμόζονται στο κλίμα της περιοχής τους πχ οι Σάμι και οι Ινουίτ στις Αρκτικές περιοχές, οι Βεδουίνοι στην έρημο κοκ. Αναπτύχθηκαν παραδοσιακά σε κάθε περιοχή ιδιαίτερες τεχνικές και μέσα επιβίωσης (πχ τα ιγκλού, η χρήση της καμήλας κλπ). Εμβαθύνοντας μπορούμε ακόμη να συζητήσουμε πώς μπορεί να αλλάξει η ζωή μας με την κλιματική αλλαγή εξαιτίας της χρήσης των ορυκτών καυσίμων που μπορεί να οδηγήσει αυξημένες ημέρες καύσωνα και ακραία καιρικά φαινόμενα, υπερθέρμανση του πλανήτη και ανεξέλεγκτες πυρκαγιές μεταξύ άλλων.
• Οι ξόβεργες και οι τροφόβεργες: Η αναφορά του βιβλίου στις ξόβεργες μας δίνει αφορμή να συζητήσουμε για παραδοσιακούς τρόπους κυνηγιού που σήμερα θέλουμε να αφήσουμε πίσω μας. Σε αντιπαράθεση με τις ξόβεργες στο βιβλίο αναφέρονται οι «τροφόβεργες», ένας τρόπος να φροντίσουμε τα πουλιά και να τα προσελκύσουμε στην αυλή ή τον κήπο μας. Μπορούμε με αφορμή αυτό να συζητήσουμε για διάφορους τρόπους προστασίας της φύσης.
• Σχέση του ανθρώπου με τη φύση: Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου αναδεικνύεται κι άλλη μια διάσταση της σχέσης του ανθρώπου με τη φύση, η φύση ως τόπος αναψυχής κι αναζήτησης ηρεμίας, κάτι που αναγνωρίζει πλέον και η ιατρική αλλά και διάφορες σχολές ψυχοθεραπείας.
• Έθιμα Χριστουγέννων: Γίνεται αναφορά σε αυτά μαζί με τις διατροφικές συνήθειες που σχετίζονται με τη μεγάλη αυτή γιορτή.
• Το στόλισμα της λεμονιάς: Το στόλισμα της λεμονιάς αντί για το έλατο δείχνει μια δημιουργική συνέχιση της παράδοσης. Δε θεωρείται η παράδοση κάτι στατικό και μουσειακό, αλλά προσαρμόζεται στις ιδιαίτερες συνθήκες κάθε περιόδου και κάθε τόπου, όπως π.χ στα νησιά που στολίζουν καραβάκι αντί για το έλατο που προέρχεται ως έθιμο από βόρειες χώρες. Μας στέλνει έτσι το βιβλίο ένα μήνυμα σεβασμού της παράδοσης από τη μια αλλά και δημιουργικής συνέχισής της από την άλλη.

Το βιβλίο αυτό είναι μια καλή αφορμή να μιλήσουμε για τη σχέση του ανθρώπου με τη φύση, για την παραδοσιακή αρχιτεκτονική, για τα έθιμα των Χριστουγέννων και την παράδοση.

Φώτης Ποντικάκης

Υπεύθυνος του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Βάμου

ΦΟΡΜΑ ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ

Εναλλακτικά καλέστε στο 6983 091 058

Τιμή βιβλίου: 11,90

• Αγορά με εξόφληση μέσω τράπεζας: κόστος αποστολής 2,00 ευρώ.
• Αγορά με αντικαταβολή: κόστος αποστολής 3,00 (για το Νομό Χανίων), 4,00 (για Ρέθυμνο, Ηράκλειο, Λασίθι), 5,00 (Ελλάδα, εκτός Κρήτης).
• [Λογαριασμός κατάθεσης]

–Εθνική: 489/006615-04

και IBAN GR95 0110 4890 0000 4890 0661 504