Γράφει η Ελένη Πατηνιωτάκη
ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ ΓΙΑ ΤΑ ΖΩΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΑΦΙΕΡΩΣΕΙ ΤΗ ΖΩΗ ΤΗΣ ΣΕ ΑΥΤΑ
Αναδημοσίευση από το ηλεκτρονικό περιοδικό «Ραδάμανθυς»
ΔΩΡΕΑΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΗΨΗ
Η αποψινή βραδιά και η παρουσίαση του ΞΩΤΙΚΟΥ είναι μια ιδιαίτερα ευαίσθητη στιγμή για μένα. Η Άρια είναι η καλύτερή μου φίλη. Και το ΞΩΤΙΚΟ είναι το πρώτο της βιβλίο, αν και όπως γνωρίζετε, δεν είναι το πρώτο που έχει εκδώσει ως τώρα. Είχα λοιπόν την τύχη και τη μεγάλη χαρά να είμαι ο πρώτος άνθρωπος στον οποίο εμπιστεύτηκε το πόνημά της, μου το διάβασε, το συζητήσαμε, κι είχα, έτσι, την ευτυχία να δω ένα βιβλίο να γεννιέται, σχεδόν μπροστά μου.
Το αναφέρω αυτό, όχι μόνο γιατί είμαι πολύ περήφανη για τη φίλη μου και για την πορεία της στη συγγραφή μέχρι τώρα, αλλά και γιατί από μικρό παιδί που λάτρευα τα βιβλία και τα διάβαζα με τη λαιμαργία της απόλυτης φιλαναγνωσίας -αλλά και αργότερα ως φοιτήτρια της φιλολογίας που μελετούσα τα σπουδαία έργα της ελληνικής λογοτεχνίας, είχα έναν κρυφό πόθο. Να γνωρίσω από κοντά έναν συγγραφέα και να ρίξω κλεφτές ματιές στο πνευματικό «εργαστήρι» του, να τον δω πώς παλεύει με τις λέξεις, με την έμπνευση, με τις ιστορίες και τους ήρωες στην πράξη, κι όχι απλώς να διαβάσω το αποτέλεσμα της προσπάθειάς του. Η Άρια ικανοποίησε αυτήν την παιδική και κρυφή μου ανάγκη και γι’αυτό την ευχαριστώ πολύ.
Στον χώρο της λογοτεχνίας είναι κοινό μυστικό ότι η συγγραφή ενός εφηβικού βιβλίου είναι πιο δύσκολη από ό,τι η παραγωγή βιβλίων που απευθύνονται σε ενήλικες ή σε παιδιά. Είναι μεγάλη πρόκληση για τον συγγραφέα να βρει -αν και ενήλικας ο ίδιος- τη «φωνή» των νεαρών πρωταγωνιστών του με αληθοφάνεια και πειστικότητα. Αυτός είναι ο πρώτος λόγος δυσκολίας. Ο δεύτερος είναι η θεματολογία. Το εφηβικό κοινό είναι δύσκολο, και τα θέματα που ενδεχομένως το ενδιαφέρουν ποικίλουν μεν, αλλά παράλληλα είναι δυσεπίτευκτο να του κεντρίσεις την προσοχή. Οι έφηβοι αποδεικνύονται συνήθως λιγότερο υπομονετικοί και επιεικείς απέναντι σε κείμενα από ό,τι τα παιδιά ή οι ενήλικες. Ακόμη και οι μυημένοι νεαροί αναγνώστες δεν θα περιμένουν και πολύ, αν δεν βρουν -από την αρχή του σχεδόν -ένα έργο ενδιαφέρον. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που είναι ιδιαιτέρως φτωχή η έκδοση τέτοιων βιβλίων. Οι εκδοτικοί οίκοι προτιμούν να φέρουν στο φως παιδικά βιβλία και βιβλία ενηλίκων ως μία επένδυση χωρίς μεγάλο οικονομικό ρίσκο.
Η Άρια στο βιβλίο της αυτό, όμως, κατάφερε να συγκεράσει με επιτυχία όλα αυτά τα κριτήρια σε ένα διήγημα που απευθύνεται στους εφήβους και προβάλλει τη φωνή τους, αλλά την ίδια στιγμή, με ένα μαγικό τρόπο, επιτυγχάνει όλες οι ηλικίες να μπορούν να διαβάσουν και να απολαύσουν τη ροή της ιστορίας, το βάθος των πρωταγωνιστών και την ευαισθησία του θέματος.
Δείτε ΕΔΩ για παραγγελίες του βιβλίου
Πρέπει να τονίσω σε αυτό το σημείο ότι οι συγγραφείς που απευθύνονται σ’ αυτές τις ηλικίες οφείλουν να θυμηθούν πόσο αδέξιος ή ντροπαλός νιώθει ο έφηβος στην αυλή του σχολείου, πόσο πονάει η απώλεια του κατοικιδίου ή πόσο σημαντική είναι γι’ αυτόν η αποδοχή στις παρέες των συνομηλίκων. Η μελέτη του «ΞΩΤΙΚΟΥ» δείχνει ότι αυτό ακριβώς έχει πετύχει η Άρια, συγγράφοντας ένα απόλυτα εφηβικό βιβλίο, που παράλληλα θα ικανοποιήσει τη φιλαναγνωσία και των ενηλίκων, γιατί στις σελίδες του θα βρουν τον δικό τους έφηβο εαυτό, θα βρουν τους έφηβους γιους και τις κόρες τους.
Οι ήρωες της ιστορίας μας είναι αντιπροσωπευτικοί όλων των πιθανών χαρακτήρων που μπορεί κανείς να συναντήσει σε αυτή την ηλικία. Τον προβληματισμένο έφηβο που αναζητά τη θέση του στον κόσμο, τον αδιάφορο, τον εκφοβιστή-νταή, τον δειλό, τον πρωτοπόρο. Παράλληλα, όμως η συγγραφέας αναγνωρίζει στους χαρακτήρες το δικαίωμά τους να αλλάξουν , να εξελιχθούν, να ωριμάσουν, να έρθουν πιο κοντά στον κόσμο της ενηλικίωσης. Φυσικά, τα πρώτα σκιρτήματα, οι πρώτοι έρωτες χρωματίζουν και ολοκληρώνουν τους ήρωες με μια φυσική απλότητα που συνδυάζεται εναργώς με την περιπλοκότητα της εφηβείας. Υπακούοντας στους κανόνες της διεθνούς εφηβικής λογοτεχνίας δίνει στο ηθικοπλαστικό κείμενό της, λοιπόν, μια αισιόδοξη προοπτική, παρουσιάζοντας τη μαγική διάσταση της ζωής. Γιατί ναι, υπάρχει κι αυτή. Κι ας το ξεχνάμε όταν μεγαλώνουμε.
Όσο δύσκολα και αν φαίνονται όλα αυτά η Άρια πέτυχε να τα οριοθετήσει, να τους δώσει υπόσταση και να δημιουργήσει τελικά μια ιστορία ιδανική για να υπηρετήσει παιδαγωγικούς στόχους παράλληλα με τους λογοτεχνικούς.
Το θέμα αφορά την αγάπη για τα ζώα, και είναι τόσο σύγχρονο όσο -βεβαίως- και διαχρονικό. Αν σταθούμε στην εποχή μας θα διαπιστώσουμε ότι αυτή αρέσκεται να δείχνει μεγάλη ευαισθησία στα δικαιώματα των ζώων, την ίδια στιγμή που τα παραμελεί και αντιμετωπίζει τα ζώα ως κατώτερα όντα. Αυτή η αντίφαση, ιδιαιτέρως χαρακτηριστική σε πολλούς τομείς της ζωής μας, παρουσιάζεται σθεναρά μέσα στην ιστορία που διαβάζουμε. Το κεντρικό μήνυμα του βιβλίου είναι σαφές. Αν θέλουμε όντως να βελτιωθεί και να αλλάξει προς το καλύτερο η συμπεριφορά μας προς τα ζώα , πρέπει πρώτα να αλλάξουν οι στερεοτυπικές αντιλήψεις μας γι’ αυτά και η απάνθρωπη νοοτροπία μας. Ποιος είναι καλύτερος όμως για να δώσει αυτή τη νέα ώθηση… από το σχολείο, από την παιδεία και την κουλτούρα στην οποία το σχολείο μυεί τους νέους και τελικά ποιος είναι πιο κατάλληλος να το κάνει πράξη από τους ίδιους τους νέους;
Και ποιος συγγραφέας είναι πιο ικανός να τα παρουσιάσει όλα αυτά από έναν εκπαιδευτικό που έχει αφιερώσει τη ζωή του και την ψυχή του στους νεαρούς μαθητές του και, παράλληλα, στα αδύναμα και παραμελημένα ζώα;
Η Άρια ως προσωπικότητα και ως δασκάλα εφήβων συνδυάζει και τα δύο. Γνωρίζει πολύ καλά την ευαίσθητη ηλικία της εφηβείας. Ξέρει ότι είναι η ηλικία κατά την οποία διαμορφώνονται χαρακτήρες, ζυμώνονται ενδιαφέροντα και ριζώνει η ενήλικη φύση μας. Άρα, αυτή η στιγμή στη ζωή του ανθρώπου είναι και η πιο κατάλληλη για να μελετήσει, να γνωρίσει, να αγαπήσει και να παλέψει για τη φύση, το περιβάλλον, τα ζώα. Αυτό συμβαίνει διότι οι φυσικές, νοητικές και ψυχοσυναισθηματικές αλλαγές που βιώνει ο έφηβος καθώς αναζητά την ταυτότητά του και συγκροτεί την κοσμοαντίληψή του, τον οδηγούν σε μια πορεία αμφισβητήσεων και συγκρούσεων με την παλαιά αντίληψη. Ευτυχώς, θα πω.
Η ίδια η συγγραφέας, ευαισθητοποιημένη και ενεργή στον κόσμο της φιλοζωίας, έχει τη δυνατότητα να διδάξει και να εμφυσήσει στους νέους την αγάπη για τα ζώα, αγάπη που είναι κριτήριο και δείκτης πολιτισμού. Και αυτό τώρα μπορεί να το πραγματοποιήσει η Άρια όχι μόνο με δράσεις και διδάγματα στο σχολείο, αλλά πλέον και μέσα από μία σύγχρονη εφηβική νουβέλα ηθικοπλαστικού χαρακτήρα, ΤΟ ΞΩΤΙΚΟ, που αποτελεί τελικά -πέραν των άλλων- ένα ευαίσθητο βιβλίο, συνειδητής απόρριψης της κοινωνικής αναλγησίας.
ΡΑΔΑΜΑΝΘΥΣ 