Ενεργοί Πολίτες με Όραμα και Λογισμό, 51 χρ. Κατοχής.
(Στους Μαθητές μου, που Ονειρεύονται και δεν Βολεύονται).
Εκεί όπου οι στάχτες ανθίζουν (μυθιστόρημα) της Μαρίας Καμηλάκη- Μανθογιαννάκη.
Αγαπημένε μου Αναγνώστη, με ένα βιβλίο ταξιδεύω στο χώρο και το χρόνο, πληροφορούμαι, επικοινωνώ και προβληματίζομαι. Γνωρίζω τον εαυτό μου και τους άλλους. Γνωρίζω τις αξίες και τις αρχές, πρότυπα, στάσεις, συμπεριφορές του λαού μου και των άλλων λαών. Διευρύνω τους ορίζοντες μου, ακονίζω την κρίση μου και διεγείρω τη φαντασία μου. Ξεκουράζομαι, ευχαριστιέμαι και ψυχαγωγούμαι. Κοινωνικοποιούμαι, πολιτικοποιούμαι και γίνομαι μέτοχος του πολιτισμού… Ευαισθητοποιούμαι και για τούτο νιώθω το χαμόγελο του όπου γης παιδιού, του φίλου μου, του γείτονά μου ανεξάρτητα από την καταγωγή, το φύλο, τη θρησκεία.
Διαβάζοντας ένα βιβλίο ή και ένα κείμενο, συναντάμε προσωπικά βιώματα και έτσι το βιβλίο, μας γίνεται οικείο και γινόμαστε συνταξιδευτές και συνοδοιπόροι με την συγγραφέα!
«Ο Αγγελής, ένας νέος δάσκαλος από την Κρήτη, βυθίζεται στη δίνη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και βιώνει τη φρίκη της αιχμαλωσίας στα ναζιστικά στρατόπεδα. Στην άλλη άκρη του τόπου και της αγωνίας, η Ηλέκτρα, η γυναίκα που άφησε πίσω, παλεύει με τη δική της σιωπηλή αντίσταση, προσφέροντας αλληλεγγύη και φροντίδα ως εθελόντρια του Ερυθρού Σταυρού» (αντιγραφή από το οπισθόφυλλο του βιβλίου).
Το μυθιστόρημα έχει φόντο την ιστορία. Η Συγγραφέας είναι συνειδητή ομιλήτρια και συνομιλήτρια με την Ιστορία. Η καλοδουλεμένη γλώσσα από την Συγγραφέα, (την κατέχει άριστα), το ύφος που είναι ανάλογο με το ήθος της, κάνουν ευχάριστη την ανάγνωση (μελέτη). Η δύναμη της παραστατικής περιγραφής των γεγονότων και ο κριτικός σχολιασμός από την Συγγραφέα συμβάλλουν στην εμβάθυνση, στον δημιουργικό προβληματισμό και σε μια αντικειμενική θεώρηση. Η Ιστορία σημαίνει γνώση και αλήθεια.
Λόγος χορταστικός συγκινεί και κεντρίζει τη συνείδηση της ιστορικής μνήμης, όχι μόνο ως απλή διατήρηση του παρελθόντος αλλά και ως ανάμνηση, που είναι η θεληματική και αποτελεσματική ανάκλησή του. Γλωσσική καθαρότητα σε τόνο επικό και λυρικό, που συνάδει με τον καθάριο λόγο της Συγγραφέως, και είναι αντανάκλαση καθάριας ματιάς! Διάλογος μεστός συναισθημάτων και ψυχικών εξάρσεων με το θυμό της κρητικής λεβεντιάς και της αίσθησης του Χρέους. Αφήγηση ανθρώπινη και δυνατή, που γίνεται δωρική και συνάδει με το χαλύβδινο χαρακτήρα των μαχητών – υπερασπιστών της πατρίδας. Λυρική και ευαίσθητη απέναντι στην ηρωίδα (Ηλέκτρα) της προσφοράς και της αλληλεγγύης.
Διεισδυτική η ψυχογραφία των ηρώων (ανδρών και γυναικών) και δυνατή η διαγραφή χαρακτήρων (ήθος) και ανάδειξη ιδεών αρχών και αξιών (διάνοια). Η πλοκή, εν μέρει δοσμένη αφού είναι η πορεία του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, είναι περίτεχνα διαρθρωμένη με δέση (η ανέλιξη των γεγονότων από την αρχή μέχρι την κορύφωση) κορύφωση (εδώ ολοκληρώνεται η ανέλιξη των γεγονότων με την αιχμαλωσία του Αγγελή) και η λύση, το τέλος του πολέμου με όλες τις καταστροφικές συνέπειες και με κέρδος την νίκη της αγάπης! Η μυθοπλασία (με φόντο τον πόλεμο) δίνεται με τέχνη μέσα από την εναλλαγή καταστάσεων και συναισθημάτων. με πυρήνα την πολεμική δράση του ήρωα (Αγγελή) και την αιχμαλωσία του, διαδέχεται η μια την άλλη σε συνδυασμό με την περιγραφή του πολέμου. Και παράλληλα η άσβεστη φλόγα της αγάπης!
Με παραστατικότητα και με ζωντανές εικόνες δίνεται η αγριότητα του πολέμου (θάνατος, άταφα νεκρά σώματα, βαρβαρότητες…) η οποία μεταλλάσσει τον Άνθρωπο σε άγριο θηρίο που διψά για αίμα, εκδίκηση, επιβολή και εξουσία αλλά και δοκιμασία για να παραμείνει Άνθρωπος, όρθιος, με αξιοπρέπεια, συνέπεια…, και εν τέλει, με την αγωνιστική του στάση εμπνέει την πίστη στις δυνατότητες του ανθρώπου. Η συγγραφέας με κατάθεση ψυχής μέσα και από βιωματικές καταστάσεις μας κάνει συνταξιδευτές στην ιστορική αυτογνωσία. Το βιωματικό λόγο της τον μαστορεύει και τον σμιλεύει με τις ιστορικές της γνώσεις και τη γραφίδα της. Δύσκολο και κοπιαστικό έργο, γιατί προϋποθέτει έρευνα και μελέτη ιστορικών πηγών. Αξίζει όμως, γιατί η γοητεία και η ικανοποίηση που αισθάνεται ένας που καταπιάνεται με τέτοιου είδους εγχειρήματα δημιουργικής προσφοράς αποτελούν πηγές μιας από τις μεγαλύτερες απολαύσεις της ζωής. Γιατί είναι προσπάθειες χρήσιμης προσφοράς στον πολιτισμό, στον Άνθρωπο!
Αγαπημένε μου Αναγνώστη, εν τέλει, η πνευματική ανησυχία είναι η γενεσιουργός ζύμη του πολιτισμού και για τούτο η σφραγίδα (χνάρια – αποτύπωμα) του Ανθρώπου! Το μυθιστόρημα (όλο το έργο) της Συγγραφέως έχει το δικό του μερτικό του αφού είναι παιδευτικό! Είναι ζύμη για ένα νέο Διαφωτισμό! «Αδελφοί, μικρά ζύμη όλον το φύραμα ζυμοί». (Απόστολος Παύλος, Προς Κορινθίους). Για να συνειδητοποιήσουμε ότι είμαστε φορείς αλλά και συνεχιστές μιας διαχρονικής Ιστορικής και Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Για επαναφορά στην ζωή μας αρχών και αξιών όπως: το κάλλος και το μέτρο, το ήθος και η αξιοκρατία, η ισονομία και η κοινωνική δικαιοσύνη, η αλληλεγγύη και το άνοιγμα στο συνάνθρωπό μας, η φιλία και η συναδέλφωση, … η Ανθρωπιά! Αξίες διαχρονικές που λάμπρυναν και κόσμησαν τον Ελληνισμό. Ο κόσμος του φωτός είναι αιώνιος, η Ελλάδα, ενώ ο κόσμος του σκότος είναι παροδικός, οι κατακτητές.
Κλείνοντας, η αγάπη – έγνοια της συγγραφέως για την παιδεία – μόρφωση και η ευαισθησία της, που είναι το θεϊκό δώρο της δημιουργίας, πηγάζει από το δόσιμό της στο Λειτούργημά που υπηρέτησε ως Δασκάλα. Έχει αισθητική και μέτρο. Και επειδή το κείμενο είναι ο καθρέφτης της συγγραφέως αυτό δηλώνει και το ήθος της. Με αγάπη και αμεσότητα, χωρίς ψιμύθια και φτειασιδώματα, με μόνο στολίδι την αλήθεια, την ειλικρίνεια. Και είναι σημαντικό το ήθος, γιατί καθορίζει όχι μόνο το ύφος αλλά και το «εκτόπισμα» του κειμένου!
Και όπως λέει (έλεγε) και η Αγιοχώματη Μάνα μου.
Πίσω δεν έχει το διάβα των Ανθρώπων
Πίσω τα χνάρια μένουν
Βαθιά και στέρεα
Το χρόνο να δαμάζουν!
** Τα δύο μυθιστορήματα της συγγραφέως α) Στην κόχη της Μοίρας (2022) και β) Σφουγγάρια της λήθης (2023) παρουσιάστηκαν στο Βόλο από Κρητική Αδελφότητα «Το Αρκάδι» και την Ένωση Κυπρίων Ν. Μαγνησίας.
Αδάμος Α. Μουζουρής
Φιλόλογος – Λογοτέχνης
Βετεράνος 1974/399 Τ. Π. Μπογαζιού Αμμοχώστου (Κύπρος).
ΡΑΔΑΜΑΝΘΥΣ 