Και φτάνω τώρα στο τελευταίο βιβλίο του Μιχάλη-είχαμε παρουσιάσει παλιότερα με το τότε εργαστήριο δημιουργικής γραφής και αυτογνωσίας το πρώτο του στις εκδόσεις Ραδάμανθυς, την «Καταιγίδα». Έμελλε να βρεθούμε πάλι στην ίδια συνθήκη. Ο Μιχάλης, είμαι σίγουρη, είναι μαζί μας και σήμερα. Μας κοιτά από ψηλά και μας χαμογελά.
Το τελευταίο του έργο, είναι ένα μικρό βιβλιαράκι 120 σελίδων. «Έτσι ξαφνικά» το τιτλοφορεί… γιατί έτσι ξαφνικά έγιναν όλα, όσα περιγράφει μέσα. Για το χρονικό της ασθένειάς του, πρόκειται. Μικρό σε μέγεθος αλλά μέγιστο σε περιεχόμενο.
Με το που ξεκινά το βιβλίο ο Μιχάλης μας δίνει την πρώτη γροθιά. «Μπορώ να εγγυηθώ μόνο για την προσπάθεια-του να γράψει το βιβλίο δηλ.- και για την αρχή. Δεν ξέρω τι θα μου φέρει το μέλλον» μας δηλώνει με παρρησία και ειλικρίνεια. Πραγματικά κάνει εντύπωση η ψυχραιμία που αντιμετωπίζει την σκληρή πραγματικότητα. Και αρχίζει με την εξιστόρηση των γεγονότων. Σαν εξωτερικός παρατηρητής καταγράφει τα όσα έγιναν τον καιρό του νοσοκομείου Τι συνέβη, πότε συνέβη, πώς συνέβη. Η αποκάλυψη της δύσκολης ασθένειας. Η επώδυνη νοσηλεία. Οι αλλαγές στο σώμα αλλά και στον ψυχισμό του. Ακόμα όμως και πράγματα πρακτικά: τα μικρά δωμάτια, οι βρώμικες τουαλέτες, το πάντα λιγοστό προσωπικό που επιτελεί τιτάνιο έργο, η αποσάθρωση του ΕΣΥ.
Παρατηρεί και ξαναγνωρίζει τους ανθρώπους. Γιατρούς, νοσηλευτικό προσωπικό, άλλους αρρώστους, συγγενείς, φίλους. Μα πιο πολύ απ’ όλους τον νέο του εαυτό. Αυτά όμως είναι μόνο η αρχή και η επιφάνεια. Γιατί μετά αρχίζουν τα… σοβαρά. Οι σκέψεις, τα αισθήματα. Μας τα περιγράφει με μεγάλη ειλικρίνεια, με λεπτό χιούμορ, χωρίς να μεμψιμοιρεί, χωρίς να αυτοοικτίρεται και κυρίως χωρίς να μας βαραίνει και να μας καταθλίβει.
«Η αρρώστια δεν είναι ντροπή, δεν είναι επιλογή, δεν είναι καν κατάρα», μας λέει. «Είναι μια πιθανότητα που μπορεί ο οποιοσδήποτε να αποτελέσει εν δυνάμει φορέα της και τούτο είναι ένα ταξίδι αυτογνωσίας».
Σ όλο αυτό το βιβλιαράκι βλέπεις το ανάστημα και το φρόνημα του. Σ αυτήν εδώ την καμπή της ζωής του, δεν το βάζει κάτω, ορθώνει το μπόι, προτάσσει τον μπέτη και δηλώνει. «Η αρρώστια μου ο καρκίνος είναι περίπλοκη, επικίνδυνη, αλλά όχι ανίκητη. Θα την πολεμήσω. Σημασία έχει ο αγώνας». Για μένα και μόνο που αποτόλμησε κι έγραψε ένα τέτοιο βιβλίο είναι από μόνο του μια νίκη.
Η αρρώστια σίγουρα βάζει άλλους όρους και άλλα πλαίσια στην ζωή κάθε ασθενούς. Πρόθεση του συγγραφέα να μας κοινωνήσει με τις ανακαλύψεις του και να τις μοιραστεί μαζί μας. Όλα όσα έμαθε για τον εαυτό του, το περιβάλλον, την κοσμοθεωρία του. Κάποια στιγμή, όπως μας περιγράφει, έτσι στα ξαφνικά συμβαίνει κάτι απρόσμενο και όλα αλλάζουν. Δεδομένα μιας ζωής δεν είναι πλέον αυτονόητα. Επιλογές που με πλήρη συνείδηση και αυτογνωσία είχες ακολουθήσει μέχρι τα τώρα, αναδιατυπώνονται , συναισθήματα μεγεθύνονται. Πράγματα που μέχρι σήμερα τα θεωρούσες σημαντικά χάνουν το βάθος τους και ανακαλύπτεις ένα καινούργιο σύμπαν όπου όλα είναι διαφορετικά. Μαθαίνεις, αναθεωρείς, αλλάζεις. Και αναφέρεται στα κέρδη που σου αφήνει μια τέτοια δύσκολη αλλά όχι ανίκητη ασθένεια. Μα έχει κέρδη μια τέτοια οδυνηρή συνθήκη; Ναι, το ότι σε κάνει-αν το θελήσεις- καλύτερο άνθρωπο.
Μιλά πολύ για τους ανθρώπους, και τις μεταξύ τους σχέσεις. Εξυμνεί την αγάπη την συμπαράσταση, τη φιλία και την ανθρωπιά που συνάντησε σε τούτο το επίπονο ταξίδι. Μέσα στα κέρδη κι αυτό: οι άνθρωποι και το μεγαλείο της ψυχής τους. Είναι τελικά ένα βιβλίο αυτογνωσίας. Σ αυτήν την καινούργια ζωή, ο κάθε ασθενής καλείται να κάνει νέες επιλογές. Κι αυτές δείχνουν και τον χαρακτήρα και το ανάστημά του.
Η βασική επιλογή μόλις η ασθένεια σου χτυπήσει την πόρτα, είναι μία: θα πέσω στα τάρταρα να κλάψω, να χτυπηθώ και να καταραστώ τον Θεό και την μοίρα μου; θα μείνω με τις θύμησες της αλλοτινής μου ζωής να τις αναπολώ και να χτυπιέμαι κάτω σαν το μικρό παιδί κλαίγοντας, αναζητώντας τες; Θα αναρωτηθώ απλοϊκά «γιατί εμένα;» Ή μετά το πρώτο σοκ θα σηκωθώ, θα στυλώσω το σώμα θα προτάξω το στήθος και θα μπω σε πόλεμο με την αρρώστια;.
Ο Μιχάλης με τούτο του το έργο μοιράζεται μαζί μας ό,τι του συμβαίνει. Όχι για να μας παραβαρέσει, όχι από φόβο, αλλά για έναν άλλο πιο απλό λόγο. Για να μην αισθάνεται μόνος. «Γιατί να φοβηθώ μια πραγματικότητα που με αφορά; Εγώ θα ζήσω και θα πορευτώ μαζί της» μας λέει. «Μοιράζομαι την ανησυχία για τον καρκίνο, όπως μοιράζομαι τις ανησυχίες για οποιαδήποτε πρόβλημα θα μπορούσα να έχω». Δεν είναι τυχαίο που όλες οι στατιστικές και οι διεθνείς βιβλιογραφίες το επιβεβαιώνουν. Οι ασθενείς με καλή ψυχολογία έχουν καλύτερη διαδρομή από τους άλλους.
Ο Μιχάλης είναι μαχητής. Το δηλώνει με πολλούς τρόπους. Να αυτό εδώ το βιβλίο είναι μια μεγάλη απόδειξη. Κοιτάζει τον εχθρό στα μάτια και δηλώνει: δεν είσαι ανίκητος. Θα σε πολεμήσω με όσες δυνάμεις έχω. Κι ενώ θα μπορούσε το έργο του να είναι ένα βιβλίο απαισιόδοξο και θλιμμένο είναι ένα βιβλίο ύμνος της ζωής, της ανθρωπιάς και του αγώνα για ένα πιο ουσιαστικό μέλλον. Όπως λέει κι ο ίδιος: «Δεν έχει σημασία το αποτέλεσμα αλλά η προσπάθεια. Όλα όσα μάθαμε από μικροί και τα διδάξαμε κι εμείς με την σειρά μας, απλά ήρθε η ώρα να τα εφαρμόσουμε. Τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο».
16/6/2025
ΡΑΔΑΜΑΝΘΥΣ 