Ο Γιώργος Δουατζής γράφει για το βιβλίο του Δημήτρη Δαμασκηνού «Τα πλοία άραξαν στην όχθη της καρδιάς μας. Ένα δοκίμιο-μελέτη για τη ζωή και το έργο του Μενέλαου Λουντέμη»
Επιμελητής έκδοσης και σελιδοποίηση: Χρήστος Τσαντής
Σχεδιασμός εξώφυλλου: Βασίλης Πιτσώνης – Scripta
Κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ραδάμανθυς
«Ο Δημήτρης Δαμασκηνός πλησιάζει με τρυφεράδα το έργο και τον συγγραφέα που μελετά. Αναδεικνύει στιγμές, καταστάσεις, τόπους, πρόσωπα, που επέδρασαν στη ζωή και το έργο του Λουντέμη. Η συγγραφή του προσιδιάζει περισσότερο σε ένα ιστορικό μυθιστόρημα με προσήλωση στις πηγές του, το οποίο απευθύνεται σε όλους, παρά σε ένα δοκίμιο που αφορά μόνον τους ειδικούς της λογοτεχνίας μας. Κάθε σελίδα, και μια ανακάλυψη. Κάθε παράγραφος, και μια πρόκληση σε σκέψη. Κάθε αναφορά, και αναπόληση για τους παλαιότερους. Κάθε πρόταση, και μια διεύρυνση του γνωστικού μας πεδίου».
Γιώργος Δουατζής*: Ο Δημήτρης Δαμασκηνός κατάφερε έναν πραγματικό άθλο
Μία μοναδική, σε ποιότητα και όγκο, εργασία του φιλόλογου Δημήτρη Δαμασκηνού κυκλοφόρησε προσφάτως (Εκδόσεις Ραδάμανθυς), για το έργο και τη ζωή του σπουδαίου ανθρώπου των Γραμμάτων μας Μενέλαου Λουντέμη (1912-1977) που «από τη γέννησή του κι ως το τέλος της ζωής του, υπήρξε ένα τραγωδιακό πρόσωπο εν εξελίξει» (Νικηφόρος Βρεττάκος).
Ο Δημήτρης Δαμασκηνός κατάφερε έναν πραγματικό άθλο, δίνοντας όχι μόνον στοιχεία για τη ζωή και το έργο του Μ. Λουντέμη, αλλά και για το περιβάλλον του οποίου προϊόν υπήρξε ο Λουντέμης, ένα περιβάλλον που σημαδεύεται από κρίσιμες περιόδους της ιστορίας μας.
Χαρακτηριστικό της κοπιώδους αυτής εργασίας, είναι ότι το έργο αυτό βασίζεται σε πολυάριθμες καταγραφές για τον Λουντέμη. Είχα την υπομονή να μετρήσω 326 πηγές (!) βιβλιογραφίας, αρθρογραφίας, δημοσιευμάτων, από τις οποίες εμπλούτισε το υλικό του ο Δημήτρης Δαμασκηνός. Σημαντική είναι εδώ, η άκρως αποτελεσματική διαχείριση αυτού του υλικού με έναν ειρμό αξιοθαύμαστο, με τρόπο που ο αναγνώστης να μπορεί να περιηγηθεί στον χρόνο και τα γεγονότα, με οδηγό τη ζωή και τις γραφές του Λουντέμη. Γεγονότα, τα οποία εν παραλλήλω διαγράφουν και ιστορικούς σταθμούς της προ- και μεταπολεμικής Ελλάδας.
Διαβάζοντας το εκτενές αυτό δοκίμιο, ο αναγνώστης διατρέχει ολόκληρο το έργο του Λουντέμη, με αποσπάσματα των βιβλίων του, με λεπτομερείς βιογραφικές και αυτοβιογραφικές αναφορές, με κριτικές των έργων του, αρνητικές και θετικές. Το εξέχον στοιχείο αυτής της πολύμοχθης εργασίας είναι ότι ο συγγραφέας μεταφέρει στον αναγνώστη καταλυτικά στοιχεία για την πορεία της πολιτικής ιστορίας μας και φωτίζει αρκετές άγνωστες πτυχές γεγονότων, τα οποία και διαμόρφωσαν την κοινωνία μας με προεκτάσεις ως το σήμερα. Ευνόητο, ότι οι καταγραφές του άπτονται της πορείας της Αριστεράς, μιας και ο Λουντέμης εκεί βρήκε ιδεολογικό καταφύγιο. Ένα καταφύγιο που το πλήρωσε – όπως πλήθος άλλων ανθρώπων του πνεύματος – με διώξεις, κατατρεγμούς, φυλακίσεις, εξορίες.
Ο Δημήτρης Δαμασκηνός μας προσφέρει άφθονο υλικό, και κυρίως τεκμηριωμένο, μακράν στεγνών, τεχνοκρατικής υφής, φιλολογικών αναλύσεων. Πλησιάζει με τρυφεράδα το έργο και τον συγγραφέα που μελετά. Αναδεικνύει στιγμές, καταστάσεις, τόπους, πρόσωπα, που επέδρασαν στη ζωή και το έργο του Λουντέμη. Η συγγραφή του προσιδιάζει περισσότερο σε ένα ιστορικό μυθιστόρημα με προσήλωση στις πηγές του, το οποίο απευθύνεται σε όλους, παρά σε ένα δοκίμιο που αφορά μόνον τους ειδικούς της λογοτεχνίας μας. Κάθε σελίδα, και μια ανακάλυψη. Κάθε παράγραφος, και μια πρόκληση σε σκέψη. Κάθε αναφορά, και αναπόληση για τους παλαιότερους. Κάθε πρόταση, και μια διεύρυνση του γνωστικού μας πεδίου.
Πρόκειται για ένα βιβλίο που απευθύνεται σε κάθε αναγνώστη, ο οποίος μπορεί να διατρέξει ολόκληρο το έργο του Λουντέμη μέσα από τα εκτενή αποσπάσματα του όλου έργου του. Ο αναγνώστης θα ζήσει μέσα από την επιμελημένη και εύληπτη γραφή του Δ. Δαμασκηνού, την ταραγμένη ιστορική περίοδο από το 1930 έως το 1977 (χρονιά θανάτου του Λουντέμη), περίοδο που περιλαμβάνει τη Μεταξική δικτατορία, τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο, τον εμφύλιο σπαραγμό, την Ελληνική τραγωδία. Στοιχεία, συστατικά του περιβάλλοντος που βίωσε σκληρά ο Λουντέμης και σημάδεψαν την ψυχή και το έργο του.
Θεωρώ ότι αυτό το πόνημα δεν μπορεί να λείπει από τη βιβλιοθήκη όσων ενδιαφέρονται για τη λογοτεχνία, για το έργο του Λουντέμη ειδικότερα, για την πρόσφατη πολιτικοκοινωνική ιστορία μας, για τα όσα σημαντικά άφησαν τα ισχυρά τους ίχνη στην πολιτική και λογοτεχνική μας πορεία, ίχνη που επηρέασαν δραματικά και όσα ζει έως σήμερα ο τόπος μας.
*Ο Γιώργος Δουατζής είναι ποιητής, συγγραφέας και δημοσιογράφος
Για παραγγελίες συμπληρώστε τη φόρμα επικοινωνίας ή καλέστε στο 6983091058
ΡΑΔΑΜΑΝΘΥΣ 