Στην επέτειο των 50 χρόνων (1941-1991)
«Την Κρήτη, πρέπει να τη σκοτώσεις για να την πάρεις. Ζωντανή δεν παραδίνεται. Και σκοτωμένη ανασταίνεται, για να ξεκινήσει καινούριους αγώνες».
Ι.Μ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ

…Στη μάχη της Κρήτης, οι κάτοικοί της μπορεί να μη ζύγισαν με τη ζυγαριά της φρόνησης τον αντίπαλο. Μπορεί να μην έκαναν την εκτίμηση της υπεροχής του με τη μέθοδο της ψυχρής λογικής. Αυτό όμως που έκαναν δεν ήταν πράξη παραλογισμού, αλλά άλλη μια ακόμα συνειδητή προσφορά, στο θυσιαστήριο της αδούλωτης σκέψης και την πνευματικών αξιών.
Το γεγονός αυτό επισημαίνεται από όλες τις συμμαχικές δυνάμεις, που επίσης πολέμησαν με ηρωισμό και απαράμιλλη αυτοθυσία στον τόπο αυτό.
Η ξαρμάτωτη Κρήτη πατήθηκε. Η κρητική όμως ψυχή αδάμαστη και ανυπότακτη από τη φύση της, κτυπημένη δυνατά στο αμόνι των αγώνων και των θυσιών, δεν λύγισε και δεν νικήθηκε. Έσφιξε τα δόντια της, έσκυψε στη γη για να θάψει τους νεκρούς της, περιποιήθηκε τα τραύματά της και συνέχισε την αντίσταση. Την εικόνα αυτή της Κρήτης την αποδίδει ποιητικά ο Γ. Καλομενόπουλος όταν γράφει:
Τούτο το Κάστρο, Γερμανέ, που θέλεις να κουρσέψεις. Πάνω σ’ αιώνων κόκαλα είναι θεμελιωμένο.
Και πίνουν τα θεμέλια του χιλιάδες χρόνια αίμα Και τρέφεται με δάκρυα και με καημούς θεριεύει.
Κι είν’ άπαρτο κι είν’ άφθαρτο και πάντα στέκει ολόρθο Αλύγιστο κι ασάλευτο της λευτεριάς ταμπούρι Κι όρθιο πάντα πολεμά και κονταροχτυπιέται.
Στη φετινή επέτειο δίδεται και πάλι η αφορμή να συναντηθεί το παρελθόν με το παρόν, καθώς και οι αντίπαλοι, νικητές ή νικημένοι, από την άνιση αυτή αναμέτρηση.
Στα ίδια πεδία της μάχης που πολέμησαν κι έπεσαν τα εικοσάχρονα αμούστακα παλικάρια και στους νεκροταφειακούς χώρους που παραχώρησε η φιλόξενη Κρητική γη, θα σμίξουν πάλι οι ζωντανοί με τους νεκρούς, για να προσκυνήσουν ευλαβικά τους τάφους τους, να τους στολίσουν μ’ ένα μπουκέτο μαγιολούλουδα και να τους δροσίσουν μ’ ένα ανοιξιάτικο δάκρυ.
Η επέτειος των 50 χρόνων που γιορτάζεται φέτος, ας αποτελέσει ένα φωτεινό παράδειγμα και μια εξέδρα ορθού προσανατολισμού, που θα προωθεί και θα διασφαλίζει την πανανθρώπινη ειρήνη και ηρεμία.
Σ’ αυτή τη φιλόξενη και καρπερή Κρητική γη, που αποτέλεσε τη μήτρα του ευρωπαϊκού πολιτισμού, ας τοποθετήσουμε το σπόρο της ειρήνης κι ας δώσουμε τα χέρια, για να περάσει το μήνυμα «Ποτέ Πια Πόλεμος»…
ΜΑΗΣ 1991
Γεώργιος Παναγιωτάκης