Η αφαίμαξη της χώρας στην Κατοχή

Τα γεωπολιτικά παιχνίδια των ΗΠΑ και της ΕΣΣΔ εμπόδισαν την δικαίωση της χώρας μας-Οι διασκέψεις για τις πολεμικές επανορθώσεις και το κατοχικό δάνειο

«Σε σχέση με τον Ευρωπαϊκό χώρο, το γερμανικό εμπορικοπολιτικό ενδιαφέρον για την Ελλάδα είναι φυσικά πολύ μεγαλύτερο… […] Έγιναν μεγάλες προσπάθειες για να περάσουν οι θέσεις κλειδιά της Ελληνικής Οικονομίας σε γερμανικά χέρια. Η Εταιρεία Κρούπ αγόρασε (!!) τις αξιόλογες ελληνικές επιχειρήσεις μεταλλείων και εν μέρει σύναψε μαζί τους συμφωνίες προμήθειας (!!). Η Νόρντις Αλουμίνιουμ, που οι μετοχές της ανήκουν στο Υπουργείο Αεροπορίας, ετοιμάζεται να αναλάβει τα αξιόλογα κοιτάσματα ελληνικού Βωξίτη…».
Από έγγραφο του πληρεξούσιου της Γερμανίας με ημερομηνία 30 Μάη του 1941, το οποίο αποκαλύπτει ότι υπήρχε σχέδιο λεηλασίας της χώρας πολύ πριν εμφανιστεί η Αντίσταση.

Παραθέτουμε έγγραφο από το Κρατικό Αρχείο του Μαγδεμβούργου – 17 Ιούλη 1941 – του ταγματάρχη Καρλ Φορστρόιτερ, Σ.Α. του Γραφείου Εφοδιασμού και Εξοπλισμών της Βέρμαχτ προς τον Πάουλ Χαν προϊστάμενου του οικονομικού επιτελείου του πληρεξούσιου του γερμανικού Ράιχ για την Ελλάδα. (Ο Χαν ήταν υπεύθυνος της Γερμανίας για τραπεζικά θέματα στην κατεχόμενη Ελλάδα και επίτροπος στην Τράπεζα της Ελλάδας).

Επισυνάπτω σύντομη παρατήρηση για τα κοιτάσματα χρυσού του Κιλκίς.
[…] Για μια σειρά ειδικά καθήκοντα ο χρυσός παραμένει απαραίτητος. Με τη δήλωση του ειδικού ανθυπολοχαγού Κρίμερ, η σημερινή παραγωγή χρυσού του Κιλκίς είναι τόση, όσος ολόκληρος ο χρυσός που παράγεται σήμερα στη Γερμανία σ’ ένα χρόνο…
Με την απόκτηση της άδειας εκμετάλλευσης της χρυσοφόρου πηγής του Κιλκίς θα διπλασιαστεί η γερμανική παραγωγή χρυσού.
Τα κοιτάσματα του Κιλκίς είναι τα μεγαλύτερα ευρωπαϊκά κοιτάσματα χρυσού και η παραγωγή τους γενικά, σαν η δεύτερη μετά τα σουηδικά κοιτάσματα του Μπολίντεν.

Η ιστορία της ληστείας του χρυσού είναι ένα μικρό όμως μέρος της οικονομικής και ανθρωπιστικής καταστροφής που προκάλεσε στην Ελλάδα η ναζιστική Γερμανία από τον Απρίλιο του 1941 έως και το Οκτώβρη του 1944.

Γράφει ο Χρήστος Τσαντής

Η Γερμανία λεηλάτησε το 60% του ΑΕΠ της Ελλάδας μέσα σε λίγους μήνες

Σε έκθεση που έθεσε υπόψη του Δικαστηρίου της Νυρεμβέργης η ελληνική κυβέρνηση, η οποία αξιοποιήθηκε και στις αγορεύσεις των κατηγόρων, αναφερόταν ότι καταβλήθηκαν στους Γερμανούς, μόνο μεταξύ Αυγούστου και Δεκέμβρη του 1941, το αμύθητο ποσό των 26.206.085.000 δραχμών. Το ποσό αυτό αντιστοιχούσε στο 60% του ΑΕΠ της εποχής. Μέσα σε λίγους μήνες οι Γερμανοί λεηλάτησαν τη μεγάλη πλειοψηφία του εθνικού πλούτου της Ελλάδας. Πρόκειται όπως καταλαβαίνουμε, κυριολεκτικά, για την αρπαγή μιας ολόκληρης χώρας.

Εκατοντάδες χιλιάδες ήταν οι δολοφονημένοι από την πείνα και τις εκτελέσεις της γερμανικής θηριωδίας. 520.000 ήταν τα θύματα που προκάλεσε η γερμανική κατοχή της Ελλάδας, το 7,2% δηλαδή του προπολεμικού πληθυσμού της χώρας. Σύμφωνα με στοιχεία του ΕΑΜ, τα οποία επιβεβαίωσαν και οι κατοπινές κυβερνήσεις, καταστράφηκαν ολοσχερώς πάνω από 1600 πολιτείες και χωριά. Ένα εκατομμύριο ήταν οι άστεγοι. Το σύνολο σχεδόν του σιδηροδρομικού δικτύου είχε καταστραφεί από τις ορδές των Γερμανών κατά την αποχώρησή τους και το ίδιο συνέβηκε με την πλειονότητα των λιμενικών και βιομηχανικών εγκαταστάσεων της πατρίδας μας.

Από την καταστροφή και τη λεηλασία δεν γλύτωσαν οι πλουτοπαραγωγικές πηγές της χώρας, τα οικονομικά της αποθέματα, οι ιδιωτικές και κρατικές περιουσίες. Οι Γερμανοί έβαζαν τις μαριονέτες τους, τους «Έλληνες» συνεργάτες τους να υπογράφουν έτσι ώστε να φαίνεται ότι, δήθεν, τα «δάνεια» και οι άλλες «διευκολύνσεις», η αρπαγή του εθνικού πλούτου, γινόταν με ευθύνη της κατοχικής κυβέρνησης, της κυβέρνησης των ανδρείκελων συνεργατών τους. Στην συνέχεια ο πλούτος αυτός μεταφερόταν στη Γερμανία όπου είτε χρησιμοποιούνταν στην πολεμική της βιομηχανία είτε αποδιδόταν στα στελέχη του ναζιστικού κόμματος, για να θησαυρίζουν.

Η επιβάρυνση που είχε επιβάλλει το Ράιχ ανά κάτοικο στην Ελλάδα έφτανε τα 78 μάρκα, ποσό που αντιστοιχούσε σύμφωνα με στοιχεία της κεντρικής τράπεζας της Γερμανίας, το 1942, στο μεγαλύτερο αναλογικά ποσό που επιβλήθηκε συγκριτικά με όλες τις άλλες κατεχόμενες χώρες.

Στο ίδιο πλαίσιο πρέπει να τοποθετήσουμε την αρπαγή της σοδειάς και των τροφίμων από τα ελληνικά νοικοκυριά, γεγονός που οδήγησε στους τρομερούς λιμούς και τους θανάτους από την πείνα. Η χώρα ολόκληρη είχε μεταβληθεί σε ένα τεράστιο… γκέτο της Βαρσοβίας.

Το μέγεθος της ληστείας και της λεηλασίας ήταν τόσο μεγάλο, που έκανε ακόμα και τον δικτάτορα της Ιταλίας Μουσολίνι να δηλώσει ότι: «οι Γερμανοί πήραν από τους Έλληνες ακόμα και τα κορδόνια των παπουτσιών τους».

70% μειώθηκε η παραγωγή γεωργικών προϊόντων και 82% μειώθηκε η βιομηχανική παραγωγή μεταξύ 1940-1944. Λεηλατήθηκε πάνω από το 60% της κτηνοτροφικής παραγωγής, καταστράφηκε το 78% της ναυτιλίας, το 72% του συνόλου των μεταφορικών μέσων, το 25% των δασών της πατρίδας μας. 13,3 εκατομμύρια χρυσές λίρες άρπαξαν οι γερμανοί από την Ελλάδα. Και μέσα σε όλα αυτά δεν αναφέρουμε τις αναρίθμητες καταστροφές σε μνημεία της ιστορίας και στην εκτεταμένη αρχαιοκαπηλία στην οποία επιδόθηκαν οι Γερμανοί κατακτητές.

Οι διασκέψεις για τις πολεμικές επανορθώσεις και τα γεωπολιτικά παιχνίδια ΗΠΑ και ΕΣΣΔ

Στη διάσκεψη του Παρισιού (9/11/1945-21/12/1945) τέθηκε το ζήτημα των πολεμικών επανορθώσεων που έπρεπε να καταβάλλει η Γερμανία στα θύματά της. Το Παρίσι δεν έθεσε συγκεκριμένα ποσά και χρονοδιαγράμματα. Μάλιστα στην περίπτωση της Ελλάδας καθόριζε ότι η συνολική ζημιά ανέρχονταν σε 3,81 δις δολάρια, σε τιμές του 1938. Όμως αυτό το ποσό δεν αντιστοιχούσε ούτε στο 10% της καταστροφής που είχε υποστεί η χώρα και φυσικά ούτε αυτό αποδόθηκε στην Ελλάδα.

Λίγο αργότερα τον Αύγουστο του 1945 στη διάσκεψη των ΗΠΑ, της Αγγλίας και της ΕΣΣΔ, στο Πότσδαμ αποφασίστηκε ότι:
«Η Γερμανία θα πρέπει να υποχρεωθεί να αποζημιώσει στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό για τις απώλειες και για τον πόνο που προξένησε στα Ηνωμένα Έθνη και για τα οποία ο πληθυσμός της Γερμανίας δεν μπορεί να αποφύγει την ευθύνη».
Όμως στην πράξη η αποκατάσταση της ζημιάς που υπέστη η Ελλάδα, μπήκε στο αρχείο λόγω της έντασης που έπαιρνε σταδιακά ο «ψυχρός πόλεμος».

Την Ανατολική Γερμανία την «προστάτευε», από κατασχέσεις αλλά και από την καταβολή των δίκαιων επανορθώσεων, η Σοβιετική Ένωση. Τη Δυτική Γερμανία την «προστάτευαν», για τους ίδιους λόγους οι ΗΠΑ και η Αγγλία.
Στην Ελλάδα ξεσπούσε η εμφύλια σύγκρουση, που ξεκίνησε με την επέμβαση των Άγγλων και την ανοχή – αν όχι συμφωνία – της Σοβιετικής Ένωσης, ενώ διαρκούσαν οι πολεμικές εχθροπραξίες του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Η χώρα ταλαντευόταν σε ένα εκκρεμές που κανένας δεν ήταν σίγουρος σε ποια σφαίρα επιρροής θα εντασσόταν τελικά, οπότε και οι μεν και οι δε, δεν ευνοούσαν την αποκατάσταση της αδικίας σε βάρος της χώρας και η εκκρεμότητα διαιωνιζόταν τη στιγμή που οι περισσότερες χώρες έφταναν σε συμφωνίες για την καταβολή επανορθώσεων.

Η Γερμανία, η ΕΟΚ και η επανένωση που δημιουργεί νέα δεδομένα

Σε μία νέα διάσκεψη, ξανά στο Παρίσι, το 1954 αυτή τη φορά τέθηκε εκ νέου το ζήτημα των επανορθώσεων. Τρία χρόνια νωρίτερα, η Δυτική Γερμανία είχε γίνει ιδρυτικό μέλος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα, που αργότερα μετεξελίχθηκε στη γνωστή μας ΕΟΚ και ύστερα σε Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Γερμανία δηλαδή, συμμετείχε σε μία ένωση με τις χώρες που είχε υπό την κατοχή της πριν από λίγα χρόνια, χώρες οι οποίες είχαν επίσης υποστεί καταστροφές, σε καμιά περίπτωση όμως αντίστοιχου μεγέθους με την γενοκτονία και την οικονομική αφαίμαξη που επέβαλλαν οι Ναζί στην Ελλάδα.

Οι πρώην σύμμαχοι, που τώρα είχαν μεταβληθεί σε ψυχροπολεμικούς αντίπαλους, απέκρουαν τα αιτήματα καταβολής επανορθώσεων με το φόβο να μην αδυνατίσει η θέση τους στη δική τους σφαίρα επιρροής.
Η Δυτική Γερμανία δεχόταν να διαπραγματευθεί για ένα ποσοστό της ευθύνης που θεωρούσε ότι της αναλογεί, ενώ η Ανατολική δεν δεχόταν καμία συζήτηση περί επανορθώσεων.

Το γεγονός της Γερμανικής επανένωσης τη δεκαετία του 1990 όμως έχει αναιρέσει αυτή την υπεκφυγή. Κι είναι ατιμία, ηθική και πολιτική, να μην αναλαμβάνει την ευθύνη της η σημερινή κυβέρνηση της Γερμανίας, αφού πλέον έχει επανενωθεί. Είναι ατιμία, ηθική και πολιτική, γιατί από τη μία πλευρά μιλά για τη συνέχεια του κράτους και των «δεσμεύσεων» αλλά, από την άλλη, φαίνεται πως η μνήμη της είναι λιγάκι επιλεκτική!

Οι διμερείς συμφωνίες Δυτικής Γερμανίας-Ελλάδας

Το 1960, στη Βόννη, η Ελλάδα και η Δυτική Γερμανία υπέγραψαν μία συμφωνία, με την οποία οριζόταν ότι θα καταβάλλονταν στην Ελλάδα το ποσό των 115 εκατομμυρίων γερμανικών μάρκων (!!), για τους πολίτες που διώχθηκαν «με βάση την ιδεολογία, το θρήσκευμα και τις πεποιθήσεις τους». Η κυβέρνηση στην Ελλάδα αναλάμβανε την υποχρέωσή να καταβάλει τις αποζημιώσεις στα θύματα της ναζιστικής βίας. Βέβαια στην Ελλάδα τα θύματα της ναζιστικής βίας συνέχιζαν ακόμα να βρίσκονται υπό διωγμό, οπότε ούτε λόγος για το που τελικά κατέληξαν τα κονδύλια της… αποζημίωσης!

Το ζήτημα όμως που ενδιαφέρει, ιδιαίτερα σήμερα, είναι ότι η απόφαση αυτή δεν προέβλεπε τίποτα για τη συστηματική καταλήστευση του εθνικού πλούτου, για τις εκατόμβες των θυμάτων στη χώρα μας, για τα θύματα από την πείνα. Οπότε σε αυτή την περίπτωση δεν έκλεισε το θέμα καταβολής πολεμικών επανορθώσεων (όπως ανυπόστατα ισχυρίζεται η κυβέρνηση της Γερμανίας), το οποίο μένει ανοιχτό για μελλοντικές διαπραγματεύσεις. Αυτό που «λύθηκε» τότε αφορούσε μόνο κάποια από τα ζήτημα αποζημίωσης, πολύ συγκεκριμένων όμως κατηγοριών θυμάτων της ναζιστικής βίας.

Η Γερμανία κάνει τη λαθροχειρία να παριστάνει ότι δήθεν έχει ξεμπερδέψει με τις πολεμικές επανορθώσεις και με το αναγκαστικό κατοχικό δάνειο*. Η συμφωνία του 1960 είχε αποδέκτες πολίτες και όχι το Ελληνικό Δημόσιο.
Η Γερμανία φρόντισε και στην επανένωσή της, να «κλείσει» τη συζήτηση για τις επανορθώσεις, με τις ευλογίες των ΗΠΑ και της ΕΣΣΔ, που έδωσαν τη συγκατάθεσή τους και βοήθησαν στην διάλυση και ενσωμάτωση ενός κυρίαρχου κράτους, όπως ήταν η Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας.

Η Ελλάδα είναι η μοναδική από τις κατεχόμενες χώρες που υπέστησαν τέτοιου μεγέθους καταστροφή κατά τη γερμανική κατοχή, η οποία ακόμα δεν έχει δικαιωθεί.

Η περίπτωση της Ελλάδας σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις είναι πολύ διαφορετική, καθώς σε καμία άλλη χώρα δεν λεηλατήθηκε σε τέτοιο ποσοστό ο εθνικός της πλούτος, ενώ αναλογικά με τον πληθυσμό και το μέγεθός της δέχθηκε ένα τεράστιο πλήγμα. Πουθενά αλλού στην Ευρώπη δεν υπήρξε περίπτωση αναγκαστικού κατοχικού δανείου.
Το 1947, με παρέμβαση των ΗΠΑ, η Ελλάδα εξαιρέθηκε ακόμα και από τη διανομή χρυσού, για τους λόγους που προαναφέραμε. Η Ελλάδα ήταν η τελευταία χώρα που πήρε μέρος στην διανομή, μόλις το… 1998 !!!

*Το κατοχικό δάνειο συνάφθηκε το 1942. Ο κατακτητής δανειζόταν από τον κατακτημένο (!!!) γεγονός πρωτοφανές.

©Χρήστος Τσαντής, Γενάρης 2015

Βιβλιογραφία

-Γρηγοριάδης, Σ. Ν., (2011). Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας 1941-1974. Αθήνα: Εκδόσεις Ελευθεροτυπία.

-Δούκα Μ., (2010). Το δίκιο είναι ζόρικο πολύ. Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη.

-Ηλιαδάκης, Τ. Μ., (1997). Οι επανορθώσεις και το γερμανικό κατοχικό δάνειο. Αθήνα: Εκδόσεις Ίτανος.

-Ζέκεντορφ Μ., (1991). Η Ελλάδα κάτω από τον αγκυλωτό σταυρό. Ντοκουμέντα από τα γερμανικά αρχεία κατοχής. Αθήνα: Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή.

-Κανελλόπουλος Παν. Κ. (2003). Ημερολόγιο Κατοχής 31 Μαρτίου 1942-4 Ιανουαρίου 1945. Αθήνα: Εκδόσεις Βιβλιοπωλείον της Εστίας.

-Κούκουνας, Δ., (2012). Η Ελληνική Οικονομία κατά την Κατοχή και η αλήθεια για τα κατοχικά δάνεια. Αθήνα: Εκδόσεις Ερωδιός.

-Λεκάκης, Γ., (2012). Αρχαιοκαπηλίες των γερμανών στην Ελλάδα επί Κατοχής: Από τα επίσημα αρχεία του κράτους. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Κάδμος.

-Μαγκλιβέρας, Κ. Δ., (2009). Το ζήτημα των πολεμικών επανορθώσεων για τις λεηλασίες κατά τη ναζιστική Κατοχή της Ελλάδας: Η περίπτωση του νομισματικού χρυσού των Εβραίων. Αθήνα: Έκδοση Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο τη Ελλάδας.

-Μόσχος, Γ., (2013). Η Πάτρα στην Κατοχή και στην Αντίσταση. Πάτρα: Εκδόσεις Πικραμένος Γιάννης.

-Συλλογικό (1982). Τεχεράνη-Γιάλτα-Πότσδαμ. Ντοκουμέντα. Αθήνα: Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή.

-Ψαλιδόπουλος, Μ., (2010). Οικονομολόγοι και οικονομική πολιτική στην σύγχρονη Ελλάδα. Αθήνα: Μεταμεσονύχτιες Εκδόσεις.