Άποψη
(Εφημερίδα «Η ΕΡΕΥΝΑ» 13.12.97)
Του Βάγιου Φασούλα
Παράδοξο ήταν το ξεκίνημα της τελευταίας δεκαετίας του αιώνα μας, περίπλοκο από κάθε άποψη και βεβαίως, κατά την άποψή μας, αυτόματα διαμορφωμένο με μια μορφή άσχετη απ’ την πραγματικότητα και τα δεδομένα της. Απ’ τη μια το πέσιμο του γερμανικού τοίχους όχι μόνο δεν άφησε την ελευθερία να ορμήσει σα χείμαρρος, να κατακλύσει όσα επί δεκαετίες στερήθηκε (ο γερμανικός λαός της πρώην DDR) καταναλώνοντας και άλλα διάφορα αγαθά, αλλά επεκτάθηκε σε όλο το τμήμα της Ανατολικής Ευρώπης καθώς και στο χώρο των Βαλκανίων. Και απ’ την άλλη ώθησε τους τεχνοκράτες της Δύσης να σκουμπωθούν και να προσφέρουν ό, τι δεν είχε προσφερθεί στο δυτικό κόσμο ως το ξεκίνημα της δεκαετίας.
Πολλοί ήταν και είναι οι παράγοντες όπου εκστρατεύτηκαν προς την άλωση των παλιών τάξεων πραγμάτων – που έστω και με χάπια διατηρούνταν – και συντέλεσαν με μαθηματική ακρίβεια έτσι ώστε να εγκαθιδρυθεί η νέα τάξη πραγμάτων στην οποία συνέδραμε μαζί και η καθολική εκκλησία ξεπερνώντας τον εαυτό της.
Βεβαίως ένα παιχνίδι θα βγάλει το νικητή και το νικημένο. Μόνο που το παιχνίδι αυτό είχε σαν νικημένους τους λαούς της Ευρώπης και αυτούς που… ευημερούσαν και αυτούς που δυστυχούσαν και οι κερδισμένοι, μετρημένοι ή μερικοί. Δεν χρειάστηκε να περάσουν πολλά χρόνια για να διαπιστώσουν οι λαοί της γηραιάς Ηπείρου και να συνειδητοποιήσουν την πραγματικότητα, να συγκρούονται μαζί της για τα ανάντεχτα προγράμματα λιτότητας και κοινωνικής εξαθλίωσης και να ψάχνουν για λύσεις και διέξοδα.
Και για την ιστορία έστω και λίγα χρόνια που μετριούνται στα δάχτυλα των χεριών, είναι κάτι που άλλοτε μένει και άλλοτε σβήνει. Φαίνεται όμως ότι στην περίπτωσή μας ανησύχησαν οι ηγέτες της υπαρκτής Ε.Ε. και έστω κάπως αργά συγκεντρώθηκαν κοιτάζοντας την ανεξέλεγκτη ροή των πραγμάτων που μας οδηγεί σε μια άλλη πραγματικότητα ανάρμοστη και άγνωστη. Ίσως, ποιός ξέρει; να τους προβλημάτισε η όλη κατάσταση της πολυβασανισμένης υπόθεσης της Ε.Ε., υπόθεση της ίδιας της Ευρώπης και να άρχισε να ευαισθητοποιεί σοβαρά τους ηγέτες της προς την κατεύθυνση μιας ολοκληρωτικής οντότητας και συνύπαρξης των λαών της, αντικατοπτρίζοντας έτσι τον πολιτικογεωγραφικό της χαρακτήρα, τον κοινωνικό, οικονομικό και βεβαίως τον πολιτιστικό της.
Η διεύρυνσή της, βάση των δεδομένων που προέκυψε απ’ το Συμβούλιο κορυφής στο Λουξεμβούργο, 12+13.11.1997,προς τον ανατολικό και Βαλκανικό της τομέα, σίγουρα αποτελεί σημείο αναφοράς, κάτι που όλοι οι λαοί το θέλουν και το επιθυμούν μεταξύ αυτών και του ελληνικού. Αν και είναι ιστορία που θα κρατήσει κάμποσα χρόνια και στο διάστημα αυτό πολλά μπορεί να προκύψουν, δεν μπορούμε να μην αναφέρουμε εδώ κάποια παραδείγματα και να μη θυμίσουμε και τα αποτελέσματα και τη διδαχή τους:
Τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και τους πρωταγωνιστικούς ρόλους του Βατικανού (δυστυχώς κι εδώ πρέπει να γνωρίζει κανείς το ρόλο της καθολικής εκκλησίας και των πάπηδων όπου…μοντέρνα ξεπέρασαν και τις παλιές σταυροφορίες) και της Γερμανίας, συντελεστές από κάθε άποψη και αρνητικοί όπου και θα εξακολουθούν να υφίστανται διαδραματίζοντας την κάθε φορά ρόλο τους όπως τα ίδια συμφέροντά τους απαιτούν. Έχουμε το άλλο διαρκεί και απαράδεκτο παράδειγμα του βόρειου τμήμα της Ευρώπης (Μπελφάστ, προτεστάντες, καθολικοί κλπ) όπου είναι και αυτό ένα σημείο αναφοράς επί μονίμου βάσης αφού επί σειρά δεκαετιών τόσο το Βατικανό όσο και ορισμένες πολιτείες της Ευρώπης δεν μπόρεσαν να λύσουν. Να περάσουμε και στην ελληνική πραγματικότητα η οποία έχει σκιαστεί και φιγουραριστεί από καραγκιοζοπαίχτες τεχνοκράτες της Δύσης ρίχνοντας πάνω της όλο το αρνητικό μελάνι και κονδυλοφόρους… τελευταίας τεχνολογίας που να μπορούν κατά γράμμα να υπακούουν σε εντολές ξένων διευθυντηρίων και μόνο γεμίζοντας την ελληνική ατμόσφαιρα από αρνητικά κάθε λογής.
Τόσο η κριτική όσο και η αυτοκριτική ακόμα και από μεγάλους ηγέτες – πράγμα που δεν είδαμε – είναι προϋπόθεση που σηματοδοτεί το γνήσιο και το αληθές των προγραμμάτων και στόχων. Φαίνεται όμως ότι όλοι αυτοί οι κύριοι ηγέτες θα πρέπει να είναι εκ φύσεως ή αλάθητοι και σοφοί ή εντελώς το αντίστροφο όταν στις αναφορές δεν συμπεριλαμβάνονται και τα λάθη που προηγήθηκαν από εξευτελισμένες πολιτικές τακτικές, άλλοτε με τη μορφή καταστολής και διάλυσης λαών και άλλοτε οικονομικής περιθωριοποίησης απ’ τη δημιουργία των στρατιών των ανέργων.
Έτσι μας μάθανε τα ίδια πράγματα να σκεφτόμαστε όταν η παραμονή δεκαετιών μέσα στην Ευρώπη μας έγινε καθημερινό σχολειό πράγμα που μας δημιουργεί και παρενέργειες και επιφυλάξεις. Έτσι σκεφτόμαστε και τώρα και ευχόμαστε όπως οι απαισιόδοξες αυτές απόψεις μας να πέσουν στο κενό. Άψογο λοιπόν από κάθε άποψη το Συμβούλιο Κορυφής και υπέροχο το κεντρικό θέμα για τη διεύρυνση της Ευρώπης στα πιο ξεχαρβαλωμένα της διαμερίσματα, για τα οποία, άλλωστε, οι ίδιοι είναι υπεύθυνοι. Και βεβαίως θα πρέπει όλοι οι λαοί της Ευρώπης να οδεύσουν μαζί τονώνοντας πράγματι το ανθρώπινο πρόσωπο της Ε.Ε. έτσι που ο ερχομός του νέου αιώνα να μας βρει με καθαρούς ορίζοντες. Τέλος, αν και δεν είναι της στιγμής, ας μας επιτραπεί να παραλληλίσουμε και για μια άλλη διεύρυνση που νομίζουμε ότι έχει σπουδαία σημασία, ίσως μεγαλύτερη και από κείνη της Ευρώπης. Πρόκειται για τη νέα δομή και διεύρυνση του ΝΑΤΟ που πραγματικά δεν καταλαβαίνουμε ούτε το σκοπό, ούτε το χαρακτήρα και πολύ περισσότερο την παρουσία του στην Ευρώπη. Είναι, δυστυχώς, κατά τη γνώμη μας, ό, τι πιο κατασταλτικό και αρνητικό στοιχείο μπορεί να φανταστεί κανείς. Και τα χαμόγελα, όσο πλατιά και να είναι και από οποιοδήποτε χείλη κι αν βγαίνουν είναι πονηρά.
Δεν γνωρίζουμε τους συσχετισμούς που έχουν σχέση με τη δομή και λειτουργία αυτού του στρατιωτικού οργανισμού όπου έχει πάρει μορφή λαβύρινθου και δεν καταλαβαίνουμε τη φιλοσοφία ύπαρξής του και ιδιαίτερα στους ευρωπαϊκούς χώρους. Όμως εκείνο που γνωρίζουμε είναι ότι αν κάποια στιγμή γινόταν ένα ευρωπαϊκό δημοψήφισμα θα βλέπαμε τους «φίλους» μας αμερικανούς – μαζί και τους υπηρέτες τους – να μετρούνε κουκιά. Προς στιγμή εκείνο που εξέχει και το ευχόμαστε, τα βάθρα της προαναφερόμενης διεύρυνσης να πέσουν με Ευρωπαϊκή Συνταγή.
Ευχαριστώ θερμά για τη φιλοξενία.
Γερμανία. 13.12.1997
ΡΑΔΑΜΑΝΘΥΣ 